In III Sententiarum
In III Sententiarum (Sancti Thomae Aquinatis): textus ex ed. Prima Americana t. VI, VII-1 et VII-2 New York, 1948 (reimpressio editionis Parmensis t. VI, 1856 et t. VII, 1858).

Tisch


IN III SENTENTIARUM


angelici Doctoris

SANCTI THOMAE AQUINATIS

ordinis praedicatorum



Prologus


DISTINCTIO 1


Quaestio 1


Articulus 1
Utrum Deum incarnari fuerit possibile
Articulus 2
Utrum Deum incarnari fuerit congruum
Articulus 3
Utrum si homo non peccasset, Deus fuisset incarnatus
Articulus 4
Utrum decuerit Deum tantum differre incarnationem suam

Quaestio 2


Articulus 1
Utrum una persona sine alia possit carnem assumere
Articulus 2
Utrum magis fuerit conveniens filium incarnari vel patrem vel spiritum sanctum
Articulus 3
Utrum pater potuit carnem assumere, et etiam spiritus sanctus
Articulus 4
Utrum pater et filius et spiritus sanctus possit eamdem numero naturam assumere
Articulus 5
Utrum una persona possit assumere duas humanas naturas

DISTINCTIO 2


Quaestio 1


Articulus 1
Utrum natura humana sit prae aliis assumptibilis
Articulus 2
Utrum filius Dei humanam naturam assumere debuit
Articulus 3
Utrum filius Dei carnem humanam assumpserit

Quaestio 2


Articulus 1
Utrum assumpserit carnem mediante anima
Articulus 2
Utrum natura humana sit assumpta mediante gratia
Articulus 3
Utrum caro prius fuerit concepta quam assumpta

DISTINCTIO 3


Quaestio 1


Articulus 1
Utrum beata virgo fuerit ante sanctificata quam conceptio ejus finiretur
Articulus 2
Utrum beatissima virgo per sanctificationem in utero fuerit totaliter ab originali mundata

Quaestio 2


Articulus 1
Utrum virgo aliquid active ad christi conceptionem operata fuerit
Articulus 2
Utrum generatio christi ex virgine sit naturalis vel miraculosa

Quaestio 3


Articulus 1
Utrum conveniebat virgini salvatoris conceptionem nuntiari
Articulus 2
Utrum annuntiatio debuit fieri per angelum

Quaestio 4


Articulus 1
Utrum caro christi in antiquis patribus fuerit peccato obnoxia
Articulus 2
Utrum caro christi fuit in antiquis patribus secundum quantitatem determinatam
Articulus 3
Utrum solus christus in abraham non fuerit decimatus

Quaestio 5


Articulus 1
Utrum corpus christi fuerit ex purissimis virginis sanguinibus
Articulus 2
Utrum conceptio corporis christi fuerit subito, vel successive
Articulus 3
Utrum christo sanctificari conveniat, scilicet ut indigeret sanctificatione

DISTINCTIO 4


Quaestio 1


Articulus 1
Utrum efficientia conceptionis christi debeat appropriari alicui personae
Articulus 2
Utrum christus, secundum quod homo, possit dici filius spiritus sancti

Quaestio 2


Articulus 1
Utrum beata virgo possit dici mater hominis christi jesu
Articulus 2
Utrum debeat dici mater Dei

Quaestio 3


Articulus 1
Utrum illam conceptionem aliqua merita praecesserunt in antiquis patribus
Articulus 2
Utrum gratia sit naturalis illi homini

DISTINCTIO 5


Quaestio 1


Articulus 1
Utrum unio sit aliquid creatum
Articulus 2
Utrum unio sit facta in natura
Articulus 3
Utrum unio sit facta in persona, et si christus est una persona

Quaestio 2


Articulus 1
Utrum assumere conveniat divinae personae
Articulus 2
Utrum assumere conveniat naturae
Articulus 3
Utrum conveniat naturae, remotis personis

Quaestio 3


Articulus 1
Utrum humana natura sit assumpta
Articulus 2
Utrum anima separata sit persona
Articulus 3
Utrum persona sit assumpta

DISTINCTIO 6


Quaestio 1


Articulus 1
Utrum in christo sint duae hypostases
Articulus 2
Utrum filius Dei assumpserit hominem
Articulus 3
Utrum homo dicat ibi compositum ex duabus substantiis tantum

Quaestio 2


Articulus 1
Utrum christus sit duo neutraliter
Articulus 2
Utrum in christo non sit tantum unum esse
Articulus 3
Utrum persona verbi post incarnationem sit composita

Quaestio 3


Articulus 1
Utrum in christo fuerit aliqua compositio animae et corporis
Articulus 2
Utrum humana natura verbo accidentaliter uniatur

DISTINCTIO 7


Quaestio 1


Articulus 1
Utrum haec sit vera, Deus est homo
Articulus 2
Utrum christus possit dici homo dominicus

Quaestio 2


Articulus 1
Utrum haec sit vera, Deus factus est homo
Articulus 2
Utrum haec sit vera, homo factus est Deus

Quaestio 3


Articulus 1
Utrum homo christus sit praedestinatus filius Dei
Articulus 2
Utrum filius Dei sit praedestinatus esse homo

DISTINCTIO 8


Quaestio 1


Articulus 1
Utrum solummodo in viventibus sit nativitas
Articulus 2
Utrum humana natura sit nata in christo
Articulus 3
Utrum divina natura in christo nata sit de virgine
Articulus 4
Utrum ponendae sint duae nativitates christi vel una
Articulus 5
Utrum in christo sint duae filiationes

DISTINCTIO 9

Articulus 1
Utrum latria sit virtus, vel donum
Articulus 2
Utrum humanitati christi exhibenda sit latria
Articulus 3
Utrum latria debeatur Deo ratione potentiae, an sapientiae ac bonitatis

Quaestio 2


Articulus 1
Utrum latria et dulia sint idem
Articulus 2
Utrum dulia habeat diversas species
Articulus 3
Utrum peccatores debeant honorari dulia

DISTINCTIO 10


Quaestio 1


Articulus 1
Utrum christus secundum quod homo, sit Deus
Articulus 2
Utrum christus, secundum quod homo, sit persona

Quaestio 2


Articulus 1
Utrum Deo conveniat aliquem in filium adoptare
Articulus 2
Utrum omnibus creaturis conveniat adoptari, et an homines ex ipsa creatione adoptet

Quaestio 3


Articulus 1
Utrum praedestinatio christi sit de natura, an de persona

DISTINCTIO 11


Quaestio 1


Articulus 1
Utrum filius Dei sit creatura
Articulus 2
Utrum christus sit creatura
Articulus 3
Utrum christus secundum quod homo, sit creatura
Articulus 4
Utrum ea quae sunt humanae naturae possint dici de filio Dei

DISTINCTIO 12

Articulus 1
Utrum haec sit vera: iste homo incepit esse

Quaestio 2


Articulus 1
Utrum christus potuit peccare
Articulus 2
Utrum christus habuit potentiam peccandi

Quaestio 3


Articulus 1
Utrum christus debuit aliquem sexum accipere
Articulus 2
Utrum debuerit carnem assumere ab utroque sexu

DISTINCTIO 13


Quaestio 1


Articulus 1
Utrum in christo fuerit gratia habitualis perficiens animam ejus
Articulus 2
Utrum christus habuerit gratiae plenitudinem

Quaestio 2


Articulus 1
Utrum christus sit caput ecclesiae, secundum quod homo
Articulus 2
Utrum christus, secundum quod homo, sit caput angelorum

Quaestio 3


Articulus 1
Utrum gratia unionis sit creata
Articulus 2
Utrum gratia unionis sit idem quod gratia capitis

DISTINCTIO 14


Quaestio 1


Articulus 1
Utrum in christo sit aliqua scientia creata
Articulus 2
Utrum anima christi videndo verbum comprehendat ipsum
Articulus 3
Utrum anima christi, secundum illam scientiam qua cognoscit res in propria natura, cognoscat omnia
Articulus 4
Utrum anima christi habuit omnipotentiam, sicut et omnium scientiam

DISTINCTIO 15

Articulus 1
Utrum christus naturam humanam cum defectibus et infirmitatibus accipere debuit
Articulus 2
Utrum omnes defectus praeter peccatum accipere debuit
Articulus 3
Utrum hujusmodi defectus susceperit, vel contraxerit

Quaestio 2


Articulus 1
Utrum corpus pati possit
Articulus 2
Utrum christus tristitiam habuerit
Articulus 3
Utrum in christo fuerit verus dolor in sensu

DISTINCTIO 16


Quaestio 1


Articulus 1
Utrum necessitas moriendi tantum sit homini ex peccato
Articulus 2
Utrum in christo fuit necessitas moriendi
Articulus 3
Utrum necessitas moriendi vel patiendi subsit in christo voluntati humanae

Quaestio 2


Articulus 1
Utrum claritas quae fuit in christi corpore in transfiguratione, fuerit vera, et utrum fuerit imaginaria
Articulus 2
Utrum claritas illa fuerit gloriosa

DISTINCTIO 17


Quaestio 1


Articulus 1
Utrum in christo fuerit voluntas alia quam divina
Articulus 2
Utrum voluntas humana in christo divinae voluntati semper conformis fuerit in volito
Articulus 3
Utrum christo fuerit conveniens orare
Articulus 4
Utrum christus, secundum quod homo, dubitaverit

DISTINCTIO 18

Articulus 1
Utrum in christo sit aliqua operatio praeter divinam
Articulus 2
Utrum christus potuerit mereri
Articulus 3
Utrum christus ab instanti suae conceptionis potuerit mereri
Articulus 4
Utrum christus meruit sibi immortalitatem
Articulus 5
Utrum christus meruerit sibi per passionem
Articulus 6
Utrum christus potuerit nobis mereri

DISTINCTIO 19

Articulus 1
Utrum per passionem christi simus liberati a peccato
Articulus 2
Utrum simus liberati a diabolo per passionem christi
Articulus 3
Utrum per passionem christi a poena aeterna liberati sumus
Articulus 4
Utrum christus debeat dici redemptor ratione praedictae liberationis
Articulus 5
Utrum christus reconciliaverit nos Deo

DISTINCTIO 20

Articulus 1
Utrum humana natura fuerit reparanda
Articulus 2
Utrum aliqua pura creatura potuerit satisfacere pro humana natura
Articulus 3
Utrum debuerit fieri satisfactio per passionem christi
Articulus 4
Utrum fuerit possibilis alius modus satisfaciendi
Articulus 5
Utrum Deus pater filium tradiderit ad passionem

DISTINCTIO 21

Articulus 1
Utrum in morte christi Deitas a carne separata sit
Articulus 2
Utrum corpus christi post mortem debuerit dissolvi
Articulus 3
Utrum filius Dei debeat dici mortuus

Quaestio 2


Articulus 1
Utrum necesse fuerit christum resurgere
Articulus 2
Utrum christus debuerit tertia die resurgere
Articulus 3
Utrum christus debuerit probare resurrectionem suam argumentis
Articulus 4
Utrum argumentum sumptum ex visibili apparitione fuerit conveniens

DISTINCTIO 22


Quaestio 1


Articulus 1
Utrum christus in triduo quo jacuit in sepulcro, potuerit dici homo
Articulus 2
Utrum christus ubique fuerit homo

Quaestio 2


Articulus 1
Utrum christus ad inferos descenderit
Articulus 2
Utrum christus limbum patrum illuminaverit

Quaestio 3


Articulus 1
Utrum christus debuerit ascendere
Articulus 2
Utrum motus ascensionis fuerit violentus
Articulus 3
Utrum christus ascenderit super omnes caelos

DISTINCTIO 23


Quaestio 1


Articulus 1
Utrum indigeamus habitibus in operationibus humanis
Articulus 2
Utrum habitus in nobis existens cognosci possit
Articulus 3
Utrum virtutes sint habitus, vel potentiae
Articulus 4
Utrum habitus intellectuales possint dici virtutes
Articulus 5
Utrum virtutes theologicae sint tantum tres

Quaestio 2


Articulus 1
Utrum definitio apostoli quam ponit de fide, sit conveniens secundum omnem partem
Articulus 2
Utrum credere sit cum assensu cogitare
Articulus 3
Utrum fides sit in voluntate sicut in subjecto
Articulus 4
Utrum fides sit virtus, et utrum sit habitus
Articulus 5
Utrum fides sit prior aliis virtutibus

Quaestio 3


Articulus 1
Utrum fides formetur per caritatem
Articulus 2
Utrum fides informis sit donum Dei, vel habitus acquisitus
Articulus 3
Utrum fides informis sit in daemonibus
Articulus 4
Utrum fides informis evacuetur adveniente caritate

DISTINCTIO 24


Quaestio 1


Articulus 1
Utrum veritas increata sit objectum fidei
Articulus 2
Utrum fides possit esse de visis
Articulus 3
Utrum necessarium sit homini credere aliquid cujus non habet scientiam

DISTINCTIO 25

Articulus 1
Utrum definitio richardi de s. Victore de articulo sit competens
Articulus 2
Utrum articuli convenienter distinguantur in symbolo

Quaestio 2


Articulus 1
Utrum explicatio fidei sit de necessitate salutis
Articulus 2
Utrum per successionem temporum fides profecerit

DISTINCTIO 26


Quaestio 1


Articulus 1
Utrum spes sit passio
Articulus 2
Utrum spes sit in alia vi quam in concupiscibili
Articulus 3
Utrum spes differat ab aliis passionibus, scilicet timore etc.
Articulus 4
Utrum spes sit principalis passio, vel amor, vel desiderium, vel audacia, vel poenitentia
Articulus 5
Utrum spes possit esse in parte intellectiva

Quaestio 2


Articulus 1
Utrum spes sit virtus
Articulus 2
Utrum spes sit virtus theologica
Articulus 3
Utrum spes sit virtus distincta ab aliis
Articulus 4
Utrum spes habeat certitudinem in suo actu
Articulus 5
Utrum in christo fuerit spes

DISTINCTIO 27


Quaestio 1


Articulus 1
Utrum definitio dionysii de amore, secundum omnem partem suam sit bona
Articulus 2
Utrum amor sit tantum in concupiscibili
Articulus 3
Utrum amor sit prima et principalior affectio animae
Articulus 4
Utrum cognitio sit altior amore

Quaestio 2


Articulus 1
Utrum caritas sit idem quod concupiscentia, vel quid sit caritas
Articulus 2
Utrum caritas sit virtus
Articulus 3
Utrum subjectum caritatis sit ratio
Articulus 4
Utrum caritas sit una virtus vel plures

Quaestio 3


Articulus 1
Utrum Deus per essentiam suam in statu viae possit a nobis amari
Articulus 2
Utrum Deus possit totaliter diligi
Articulus 3
Utrum dilectio qua Deum diligimus, habeat modum
Articulus 4
Utrum modus diligendi qui est in praecepto, possit in via servari

DISTINCTIO 28


Quaestio 1


Articulus 1
Utrum virtutes sint diligendae ex caritate
Articulus 2
Utrum creaturae irrationales ex caritate sint diligendae
Articulus 3
Utrum angeli ex caritate sint diligendi
Articulus 4
Utrum ad malos homines caritatem habere debeamus
Articulus 5
Utrum daemones ex caritate sint diligendi
Articulus 6
Utrum homo debeat seipsum ex caritate diligere
Articulus 7
Utrum diligere debeamus corpora nostra ex caritate

DISTINCTIO 29

Articulus 1
Utrum caritas habeat ordinem
Articulus 2
Utrum ordo caritatis sit attendendus secundum affectum, vel secundum effectum
Articulus 3
Utrum Deus sit super omnia diligendus ex caritate
Articulus 4
Utrum in dilectione Dei possit haberi respectus ad aliquam mercedem
Articulus 5
Utrum homo magis debeat seipsum ex caritate diligere quam proximum
Articulus 6
Utrum homo debeat magis ex caritate diligere extraneos quam propinquos
Articulus 7
Utrum pater sit maxime diligendus, vel filii, vel benefactores; vel seipsum debeat diligere, vel uxorem, vel fratres, vel matrem
Articulus 8
Utrum gradus caritatis convenienter distinguantur

DISTINCTIO 30

Articulus 1
Utrum omnes teneantur diligere inimicos
Articulus 2
Utrum omnes teneantur ostendere inimicis signa caritatis
Articulus 3
Utrum majoris meriti sit diligere amicum vel inimicum
Articulus 4
Utrum diligere proximum sit magis meritorium quam diligere Deum
Articulus 5
Utrum meritum consistat principaliter in caritate

DISTINCTIO 31

Articulus 1
Utrum qui habet caritatem, possit eam amittere
Articulus 2
Utrum liber vitae sit quid creatum
Articulus 3
Utrum quaelibet caritas possit resistere cuilibet tentationi
Articulus 4
Utrum homo semper resurgat in minori caritate

Quaestio 2


Articulus 1
Utrum fides evacuetur in patria
Articulus 2
Utrum caritas viae evacuetur in patria
Articulus 3
Utrum ordo dilectionis, qui modo est, fuerit in christo, vel in sanctis qui sunt in patria
Articulus 4
Utrum scientia quam modo habemus, totaliter tolletur

DISTINCTIO 32


Quaestio 1


Articulus 1
Utrum Deo competat creaturam amare
Articulus 2
Utrum Deus diligat omnem creaturam
Articulus 3
Utrum Deus ab aeterno dilexerit creaturas
Articulus 4
Utrum Deus omnia aequaliter diligat
Articulus 5
Utrum Deus plus diligat justum praescitum, quam peccatorem praedestinatum

DISTINCTIO 33

Articulus 1
Utrum omnes virtutes morales sint una virtus
Articulus 2
Utrum virtutes morales insint a natura
Articulus 3
Utrum virtutes morales consistant in medio
Articulus 4
Utrum virtutes morales maneant in patria

Quaestio 2


Articulus 1
Utrum aliquae virtutes debeant dici cardinales
Articulus 2
Utrum prudentia habeat aliquam materiam specialem
Articulus 3
Utrum prudentia habeat actum virtutis distinctum ab aliis
Articulus 4
Utrum aliqua potentia animae sit subjectum alicujus virtutis
Articulus 5
Utrum aliae virtutes cardinales reducantur ad prudentiam sicut ad principaliorem, vel causam

Quaestio 3


Articulus 1
An memoria praeteritorum, intelligentia praesentium, et providentia futurorum sint partes prudentiae, sicut dicit tullius
Articulus 2
Utrum continentia, clementia et modestia sint partes temperantiae, sicut dicit tullius
Articulus 3
Utrum magnificentia, fidentia, patientia, perseverantia bene assignentur a tullio esse partes fortitudinis
Articulus 4
Utrum religio, pietas, gratia, vindicatio, observantia, veritas sint partes justitiae, sicut dicit tullius

DISTINCTIO 34


Quaestio 1


Articulus 1
Utrum dona sint virtutes
Articulus 2
Utrum dona debeant esse plura quam septem
Articulus 3
Utrum dona maneant in patria
Articulus 4
Utrum beatitudines respondeant singulis donis
Articulus 5
Utrum fructus correspondeant donis
Articulus 6
Utrum petitiones respondeant donis

Quaestio 2


Articulus 1
Utrum definitio damasceni de timore sit bona
Articulus 2
Utrum timor servilis sit a spiritu sancto
Articulus 3
Utrum timor castus sit idem in substantia cum timore servili

Quaestio 3


Articulus 1
Utrum fortitudo quae est donum, differat a fortitudine quae est virtus
Articulus 2
Utrum pietas sit donum

DISTINCTIO 35


Quaestio 1


Articulus 1
Utrum vita convenienter dividatur per activam et contemplativam
Articulus 2
Utrum vita contemplativa consistat tantum in actu cognitivae
Articulus 3
Utrum vita activa consistat tantum in his quae sunt ad alterum
Articulus 4
Utrum activa vita sit nobilior quam contemplativa

Quaestio 2


Articulus 1
Utrum sapientia sit donum
Articulus 2
Utrum intellectus sit donum
Articulus 3
Utrum donum scientiae sit tantum de humanis
Articulus 4
Utrum consilium sit donum

DISTINCTIO 36


Quaestio 1


Articulus 1
Utrum virtutes politicae sint connexae
Articulus 2
Utrum virtutes gratuitae sint connexae
Articulus 3
Utrum dona sint connexa
Articulus 4
Utrum virtutes sint aequales
Articulus 5
Utrum vitia sint connexa
Articulus 6
Utrum modus caritatis sit in praecepto

DISTINCTIO 37

Articulus 1
Utrum fuerit necessarium tradi legem scriptam
Articulus 2
Utrum praecepta decalogi convenienter assignentur
Articulus 3
Utrum omnia legis praecepta ad haec decem ordinentur
Articulus 4
Utrum praecepta decalogi sint dispensabilia
Articulus 5
Utrum fuerit conveniens observationem sabbati praecipere
Articulus 6
Utrum usuras accipere sit peccatum

DISTINCTIO 38

Articulus 1
Utrum definitio mendacii in littera sit conveniens
Articulus 2
Utrum divisio mendacii in littera sit conveniens
Articulus 3
Utrum omne mendacium sit peccatum
Articulus 4
Utrum omne mendacium sit peccatum mortale
Articulus 5
Utrum gradus mendaciorum convenienter assignentur in littera

DISTINCTIO 39

Articulus 1
Utrum jurare sit idem quod Deum in testem invocare
Articulus 2
Utrum juramentum sit de per se appetendis
Articulus 3
Utrum juramentum incautum sit obligatorium
Articulus 4
Utrum perjurium sit mendacium juramento firmatum
Articulus 5
Utrum omne perjurium sit peccatum mortale

DISTINCTIO 40

Articulus 1
Utrum duo praecepta de concupiscentia convenienter assignentur
Articulus 2
Utrum lex mosaica cohibeat tantum manum, an etiam animum
Articulus 3
Utrum lex vetus justificabat
Articulus 4
Utrum lex vetus promittebat tantum temporalia, vel etiam aeterna