Der Sprichwörter (VUL) 1
1 1 parabolae Salomonis filii David regis Israhel
2 ad sciendam sapientiam et disciplinam
3 ad intellegenda verba prudentiae et suscipiendam eruditionem doctrinae iustitiam et iudicium et aequitatem
4 ut detur parvulis astutia adulescenti scientia et intellectus
5 audiens sapiens sapientior erit et intellegens gubernacula possidebit
6 animadvertet parabolam et interpretationem verba sapientium et enigmata eorum
7 timor Domini principium scientiae sapientiam atque doctrinam stulti despiciunt
8 audi fili mi disciplinam patris tui et ne dimittas legem matris tuae
9 ut addatur gratia capiti tuo et torques collo tuo
10 fili mi si te lactaverint peccatores ne adquiescas
11 si dixerint veni nobiscum insidiemur sanguini abscondamus tendiculas contra insontem frustra
12 degluttiamus eum sicut infernus viventem et integrum quasi descendentem in lacum
13 omnem pretiosam substantiam repperiemus implebimus domos nostras spoliis
14 sortem mitte nobiscum marsuppium unum sit omnium nostrum
15 fili mi ne ambules cum eis prohibe pedem tuum a semitis eorum
16 pedes enim illorum ad malum currunt et festinant ut effundant sanguinem
17 frustra autem iacitur rete ante oculos pinnatorum
18 ipsique contra sanguinem suum insidiantur et moliuntur fraudes contra animas suas
19 sic semitae omnis avari animas possidentium rapiunt
20 sapientia foris praedicat in plateis dat vocem suam
21 in capite turbarum clamitat in foribus portarum urbis profert verba sua dicens
22 usquequo parvuli diligitis infantiam et stulti ea quae sibi sunt noxia cupiunt et inprudentes odibunt scientiam
23 convertimini ad correptionem meam en proferam vobis spiritum meum et ostendam verba mea
24 quia vocavi et rennuistis extendi manum meam et non fuit qui aspiceret
25 despexistis omne consilium meum et increpationes meas neglexistis
26 ego quoque in interitu vestro ridebo et subsannabo cum vobis quod timebatis advenerit
27 cum inruerit repentina calamitas et interitus quasi tempestas ingruerit quando venerit super vos tribulatio et angustia
28 tunc invocabunt me et non exaudiam mane consurgent et non invenient me
29 eo quod exosam habuerint disciplinam et timorem Domini non susceperint
30 nec adquieverint consilio meo et detraxerint universae correptioni meae
31 comedent igitur fructus viae suae suisque consiliis saturabuntur
32 aversio parvulorum interficiet eos et prosperitas stultorum perdet illos
33 qui autem me audierit absque terrore requiescet et abundantia perfruetur malorum timore sublato
2 1 fili mi si susceperis sermones meos et mandata mea absconderis penes te
2 ut audiat sapientiam auris tua inclina cor tuum ad noscendam prudentiam
3 si enim sapientiam invocaveris et inclinaveris cor tuum prudentiae
4 si quaesieris eam quasi pecuniam et sicut thesauros effoderis illam
5 tunc intelleges timorem Domini et scientiam Dei invenies
6 quia Dominus dat sapientiam et ex ore eius scientia et prudentia
7 custodiet rectorum salutem et proteget gradientes simpliciter
8 servans semitas iustitiae et vias sanctorum custodiens
9 tunc intelleges iustitiam et iudicium et aequitatem et omnem semitam bonam
10 si intraverit sapientia cor tuum et scientia animae tuae placuerit
11 consilium custodiet te prudentia servabit te
12 ut eruaris de via mala ab homine qui perversa loquitur
13 qui relinquunt iter rectum et ambulant per vias tenebrosas
14 qui laetantur cum malefecerint et exultant in rebus pessimis
15 quorum viae perversae et infames gressus eorum
16 ut eruaris a muliere aliena et ab extranea quae mollit sermones suos
17 et relinquit ducem pubertatis suae
18 et pacti Dei sui oblita est inclinata est enim ad mortem domus eius et ad impios semitae ipsius
19 omnes qui ingrediuntur ad eam non revertentur nec adprehendent semitas vitae
20 ut ambules in via bona et calles iustorum custodias
21 qui enim recti sunt habitabunt in terra et simplices permanebunt in ea
22 impii vero de terra perdentur et qui inique agunt auferentur ex ea
3 1 fili mi ne obliviscaris legis meae et praecepta mea custodiat cor tuum
2 longitudinem enim dierum et annos vitae et pacem adponent tibi
3 misericordia et veritas non te deserant circumda eas gutturi tuo et describe in tabulis cordis tui
4 et invenies gratiam et disciplinam bonam coram Deo et hominibus
5 habe fiduciam in Domino ex toto corde tuo et ne innitaris prudentiae tuae
6 in omnibus viis tuis cogita illum et ipse diriget gressus tuos
7 ne sis sapiens apud temet ipsum time Dominum et recede a malo
8 sanitas quippe erit umbilico tuo et inrigatio ossuum tuorum
9 honora Dominum de tua substantia et de primitiis omnium frugum tuarum
10 et implebuntur horrea tua saturitate et vino torcularia redundabunt
11 disciplinam Domini fili mi ne abicias nec deficias cum ab eo corriperis
12 quem enim diligit Dominus corripit et quasi pater in filio conplacet sibi
13 beatus homo qui invenit sapientiam et qui affluit prudentia
14 melior est adquisitio eius negotiatione argenti et auro primo fructus eius
15 pretiosior est cunctis opibus et omnia quae desiderantur huic non valent conparari
16 longitudo dierum in dextera eius in sinistra illius divitiae et gloria
17 viae eius viae pulchrae et omnes semitae illius pacificae
18 lignum vitae est his qui adprehenderint eam et qui tenuerit eam beatus
19 Dominus sapientia fundavit terram stabilivit caelos prudentia
20 sapientia illius eruperunt abyssi et nubes rore concrescunt
21 fili mi ne effluant haec ab oculis tuis custodi legem atque consilium
22 et erit vita animae tuae et gratia faucibus tuis
23 tunc ambulabis fiducialiter in via tua et pes tuus non inpinget
24 si dormieris non timebis quiesces et suavis erit somnus tuus
25 ne paveas repentino terrore et inruentes tibi potentias impiorum
26 Dominus enim erit in latere tuo et custodiet pedem tuum ne capiaris
27 noli prohibere benefacere eum qui potest si vales et ipse benefac
28 ne dicas amico tuo vade et revertere et cras dabo tibi cum statim possis dare
29 ne moliaris amico tuo malum cum ille in te habeat fiduciam
30 ne contendas adversus hominem frustra cum ipse tibi nihil mali fecerit
31 ne aemuleris hominem iniustum nec imiteris vias eius
32 quia abominatio Domini est omnis inlusor et cum simplicibus sermocinatio eius
33 egestas a Domino in domo impii habitacula autem iustorum benedicentur
34 inlusores ipse deludet et mansuetis dabit gratiam
35 gloriam sapientes possidebunt stultorum exaltatio ignominia
4 1 audite filii disciplinam patris et adtendite ut sciatis prudentiam
2 donum bonum tribuam vobis legem meam ne derelinquatis
3 nam et ego filius fui patris mei tenellus et unigenitus coram matre mea
4 et docebat me atque dicebat suscipiat verba mea cor tuum custodi praecepta mea et vives
5 posside sapientiam posside prudentiam ne obliviscaris neque declines a verbis oris mei
6 ne dimittas eam et custodiet te dilige eam et servabit te
7 principium sapientiae posside sapientiam et in omni possessione tua adquire prudentiam
8 arripe illam et exaltabit te glorificaberis ab ea cum eam fueris amplexatus
9 dabit capiti tuo augmenta gratiarum et corona inclita proteget te
10 audi fili mi et suscipe verba mea ut multiplicentur tibi anni vitae
11 viam sapientiae monstravi tibi duxi te per semitas aequitatis
12 quas cum ingressus fueris non artabuntur gressus tui et currens non habebis offendiculum
13 tene disciplinam ne dimittas eam custodi illam quia ipsa est vita tua
14 ne delecteris semitis impiorum nec tibi placeat malorum via
15 fuge ab ea ne transeas per illam declina et desere eam
16 non enim dormiunt nisi malefecerint et rapitur somnus ab eis nisi subplantaverint
17 comedunt panem impietatis et vinum iniquitatis bibunt
18 iustorum autem semita quasi lux splendens procedit et crescit usque ad perfectam diem
19 via impiorum tenebrosa nesciunt ubi corruant
20 fili mi ausculta sermones meos et ad eloquia mea inclina aurem tuam
21 ne recedant ab oculis tuis custodi ea in medio cordis tui
22 vita enim sunt invenientibus ea et universae carni sanitas
23 omni custodia serva cor tuum quia ex ipso vita procedit
24 remove a te os pravum et detrahentia labia sint procul a te
25 oculi tui recta videant et palpebrae tuae praecedant gressus tuos
26 dirige semitam pedibus tuis et omnes viae tuae stabilientur
27 ne declines ad dexteram et ad sinistram averte pedem tuum a malo
5 1 fili mi adtende sapientiam meam et prudentiae meae inclina aurem tuam
2 ut custodias cogitationes et disciplinam labia tua conservent
3 favus enim stillans labia meretricis et nitidius oleo guttur eius
4 novissima autem illius amara quasi absinthium et acuta quasi gladius biceps
5 pedes eius descendunt in mortem et ad inferos gressus illius penetrant
6 per semitam vitae non ambulat vagi sunt gressus eius et investigabiles
7 nunc ergo fili audi me et ne recedas a verbis oris mei
8 longe fac ab ea viam tuam et ne adpropinques foribus domus eius
9 ne des alienis honorem tuum et annos tuos crudeli
10 ne forte impleantur extranei viribus tuis et labores tui sint in domo aliena
11 et gemas in novissimis quando consumpseris carnes et corpus tuum et dicas
12 cur detestatus sum disciplinam et increpationibus non adquievit cor meum
13 nec audivi vocem docentium me et magistris non inclinavi aurem meam
14 paene fui in omni malo in medio ecclesiae et synagogae
15 bibe aquam de cisterna tua et fluenta putei tui
16 deriventur fontes tui foras et in plateis aquas tuas divide
17 habeto eas solus nec sint alieni participes tui
18 sit vena tua benedicta et laetare cum muliere adulescentiae tuae
19 cerva carissima et gratissimus hinulus ubera eius inebrient te omni tempore in amore illius delectare iugiter
20 quare seduceris fili mi ab aliena et foveris sinu alterius
21 respicit Dominus vias hominis et omnes gressus illius considerat
22 iniquitates suae capiunt impium et funibus peccatorum suorum constringitur
23 ipse morietur quia non habuit disciplinam et multitudine stultitiae suae decipietur
6 1 fili mi si spoponderis pro amico tuo defixisti apud extraneum manum tuam
2 inlaqueatus es verbis oris tui et captus propriis sermonibus
3 fac ergo quod dico fili mi et temet ipsum libera quia incidisti in manu proximi tui discurre festina suscita amicum tuum
4 ne dederis somnum oculis tuis nec dormitent palpebrae tuae
5 eruere quasi dammula de manu et quasi avis de insidiis aucupis
6 vade ad formicam o piger et considera vias eius et disce sapientiam
7 quae cum non habeat ducem nec praeceptorem nec principem
8 parat aestate cibum sibi et congregat in messe quod comedat
9 usquequo piger dormis quando consurges ex somno tuo
10 paululum dormies paululum dormitabis paululum conseres manus ut dormias
11 et veniet tibi quasi viator egestas et pauperies quasi vir armatus
12 homo apostata vir inutilis graditur ore perverso
13 annuit oculis terit pede digito loquitur
14 pravo corde machinatur malum et in omni tempore iurgia seminat
15 huic extemplo veniet perditio sua et subito conteretur nec habebit ultra medicinam
16 sex sunt quae odit Dominus et septimum detestatur anima eius
17 oculos sublimes linguam mendacem manus effundentes innoxium sanguinem
18 cor machinans cogitationes pessimas pedes veloces ad currendum in malum
19 proferentem mendacia testem fallacem et eum qui seminat inter fratres discordias
20 conserva fili mi praecepta patris tui et ne dimittas legem matris tuae
21 liga ea in corde tuo iugiter et circumda gutturi tuo
22 cum ambulaveris gradiantur tecum cum dormieris custodiant te et evigilans loquere cum eis
23 quia mandatum lucerna est et lex lux et via vitae increpatio disciplinae
24 ut custodiant te a muliere mala et a blanda lingua extraneae
25 non concupiscat pulchritudinem eius cor tuum nec capiaris nutibus illius
26 pretium enim scorti vix unius est panis mulier autem viri pretiosam animam capit
27 numquid abscondere potest homo ignem in sinu suo ut vestimenta illius non ardeant
28 aut ambulare super prunas et non conburentur plantae eius
29 sic qui ingreditur ad mulierem proximi sui non erit mundus cum tetigerit eam
30 non grandis est culpae cum quis furatus fuerit furatur enim ut esurientem impleat animam
31 deprehensus quoque reddet septuplum et omnem substantiam domus suae tradet
32 qui autem adulter est propter cordis inopiam perdet animam suam
33 turpitudinem et ignominiam congregat sibi et obprobrium illius non delebitur
34 quia zelus et furor viri non parcet in die vindictae
35 nec adquiescet cuiusquam precibus nec suscipiet pro redemptione dona plurima
7 1 fili mi custodi sermones meos et praecepta mea reconde tibi
2 serva mandata mea et vives et legem meam quasi pupillam oculi tui
3 liga eam in digitis tuis scribe illam in tabulis cordis tui
4 dic sapientiae soror mea es et prudentiam voca amicam tuam
5 ut custodiat te a muliere extranea et ab aliena quae verba sua dulcia facit
6 de fenestra enim domus meae per cancellos prospexi
7 et video parvulos considero vecordem iuvenem
8 qui transit in platea iuxta angulum et propter viam domus illius graditur
9 in obscuro advesperascente die in noctis tenebris et caligine
10 et ecce mulier occurrit illi ornatu meretricio praeparata ad capiendas animas garrula et vaga
11 quietis inpatiens nec valens in domo consistere pedibus suis
12 nunc foris nunc in plateis nunc iuxta angulos insidians
13 adprehensumque deosculatur iuvenem et procaci vultu blanditur dicens
14 victimas pro salute debui hodie reddidi vota mea
15 idcirco egressa sum in occursum tuum desiderans te videre et repperi
16 intexui funibus lectum meum stravi tapetibus pictis ex Aegypto
17 aspersi cubile meum murra et aloe et cinnamomo
18 veni inebriemur uberibus donec inlucescat dies et fruamur cupitis amplexibus
19 non est enim vir in domo sua abiit via longissima
20 sacculum pecuniae secum tulit in die plenae lunae reversurus est domum suam
21 inretivit eum multis sermonibus et blanditiis labiorum protraxit illum
22 statim eam sequitur quasi bos ductus ad victimam et quasi agnus lasciviens et ignorans quod ad vincula stultus trahatur
23 donec transfigat sagitta iecur eius velut si avis festinet ad laqueum et nescit quia de periculo animae illius agitur
24 nunc ergo fili audi me et adtende verba oris mei
25 ne abstrahatur in viis illius mens tua neque decipiaris semitis eius
26 multos enim vulneratos deiecit et fortissimi quique interfecti sunt ab ea
27 viae inferi domus eius penetrantes interiora mortis
8 1 numquid non sapientia clamitat et prudentia dat vocem suam
2 in summis excelsisque verticibus super viam in mediis semitis stans
3 iuxta portas civitatis in ipsis foribus loquitur dicens
4 o viri ad vos clamito et vox mea ad filios hominum
5 intellegite parvuli astutiam et insipientes animadvertite
6 audite quoniam de rebus magnis locutura sum et aperientur labia mea ut recta praedicent
7 veritatem meditabitur guttur meum et labia mea detestabuntur impium
8 iusti sunt omnes sermones mei non est in eis pravum quid neque perversum
9 recti sunt intellegentibus et aequi invenientibus scientiam
10 accipite disciplinam meam et non pecuniam doctrinam magis quam aurum eligite
11 melior est enim sapientia cunctis pretiosissimis et omne desiderabile ei non potest conparari
12 ego sapientia habito in consilio et eruditis intersum cogitationibus
13 timor Domini odit malum arrogantiam et superbiam et viam pravam et os bilingue detestor
14 meum est consilium et aequitas mea prudentia mea est fortitudo
15 per me reges regnant et legum conditores iusta decernunt
16 per me principes imperant et potentes decernunt iustitiam
17 ego diligentes me diligo et qui mane vigilant ad me invenient me
18 mecum sunt divitiae et gloria opes superbae et iustitia
19 melior est fructus meus auro et pretioso lapide et genimina mea argento electo
20 in viis iustitiae ambulo in medio semitarum iudicii
21 ut ditem diligentes me et thesauros eorum repleam
22 Dominus possedit me initium viarum suarum antequam quicquam faceret a principio
23 ab aeterno ordita sum et ex antiquis antequam terra fieret
24 necdum erant abyssi et ego iam concepta eram necdum fontes aquarum eruperant
25 necdum montes gravi mole constiterant ante colles ego parturiebar
26 adhuc terram non fecerat et flumina et cardines orbis terrae
27 quando praeparabat caelos aderam quando certa lege et gyro vallabat abyssos
28 quando aethera firmabat sursum et librabat fontes aquarum
29 quando circumdabat mari terminum suum et legem ponebat aquis ne transirent fines suos quando adpendebat fundamenta terrae
30 cum eo eram cuncta conponens et delectabar per singulos dies ludens coram eo omni tempore
31 ludens in orbe terrarum et deliciae meae esse cum filiis hominum
32 nunc ergo filii audite me beati qui custodiunt vias meas
33 audite disciplinam et estote sapientes et nolite abicere eam
34 beatus homo qui audit me qui vigilat ad fores meas cotidie et observat ad postes ostii mei
35 qui me invenerit inveniet vitam et hauriet salutem a Domino
36 qui autem in me peccaverit laedet animam suam omnes qui me oderunt diligunt mortem
9 1 sapientia aedificavit sibi domum excidit columnas septem
2 immolavit victimas suas miscuit vinum et proposuit mensam suam
3 misit ancillas suas ut vocarent ad arcem et ad moenia civitatis
4 si quis est parvulus veniat ad me et insipientibus locuta est
5 venite comedite panem meum et bibite vinum quod miscui vobis
6 relinquite infantiam et vivite et ambulate per vias prudentiae
7 qui erudit derisorem ipse sibi facit iniuriam et qui arguit impium generat maculam sibi
8 noli arguere derisorem ne oderit te argue sapientem et diliget te
9 da sapienti et addetur ei sapientia doce iustum et festinabit accipere
10 principium sapientiae timor Domini et scientia sanctorum prudentia
11 per me enim multiplicabuntur dies tui et addentur tibi anni vitae
12 si sapiens fueris tibimet ipsi eris si inlusor solus portabis malum
13 mulier stulta et clamosa plenaque inlecebris et nihil omnino sciens
14 sedit in foribus domus suae super sellam in excelso urbis loco
15 ut vocaret transeuntes viam et pergentes itinere suo
16 quis est parvulus declinet ad me et vecordi locuta est
17 aquae furtivae dulciores sunt et panis absconditus suavior
18 et ignoravit quod gigantes ibi sint et in profundis inferni convivae eius
10 1 parabolae Salomonis filius sapiens laetificat patrem filius vero stultus maestitia est matris suae
2 non proderunt thesauri impietatis iustitia vero liberabit a morte
3 non adfliget Dominus fame animam iusti et insidias impiorum subvertet
4 egestatem operata est manus remissa manus autem fortium divitias parat
5 qui congregat in messe filius sapiens est qui autem stertit aestate filius confusionis
6 benedictio super caput iusti os autem impiorum operit iniquitatem
7 memoria iusti cum laudibus et nomen impiorum putrescet
8 sapiens corde praecepta suscipiet stultus caeditur labiis
9 qui ambulat simpliciter ambulat confidenter qui autem depravat vias suas manifestus erit
10 qui annuit oculo dabit dolorem stultus labiis verberabitur
11 vena vitae os iusti et os impiorum operiet iniquitatem
12 odium suscitat rixas et universa delicta operit caritas
13 in labiis sapientis invenietur sapientia et virga in dorso eius qui indiget corde
14 sapientes abscondunt scientiam os autem stulti confusioni proximum est
15 substantia divitis urbs fortitudinis eius pavor pauperum egestas eorum
16 opus iusti ad vitam fructus impii ad peccatum
17 via vitae custodienti disciplinam qui autem increpationes relinquit errat
18 abscondunt odium labia mendacia qui profert contumeliam insipiens est
19 in multiloquio peccatum non deerit qui autem moderatur labia sua prudentissimus est
20 argentum electum lingua iusti cor impiorum pro nihilo
21 labia iusti erudiunt plurimos qui autem indocti sunt in cordis egestate morientur
22 benedictio Domini divites facit nec sociabitur ei adflictio
23 quasi per risum stultus operatur scelus sapientia autem est viro prudentia
24 quod timet impius veniet super eum desiderium suum iustis dabitur
25 quasi tempestas transiens non erit impius iustus autem quasi fundamentum sempiternum
26 sicut acetum dentibus et fumus oculis sic piger his qui miserunt eum
27 timor Domini adponet dies et anni impiorum breviabuntur
28 expectatio iustorum laetitia spes autem impiorum peribit
29 fortitudo simplicis via Domini et pavor his qui operantur malum
30 iustus in aeternum non commovebitur impii autem non habitabunt in terram
31 os iusti parturiet sapientiam lingua pravorum peribit
32 labia iusti considerant placita et os impiorum perversa
11 1 statera dolosa abominatio apud Dominum et pondus aequum voluntas eius
2 ubi fuerit superbia ibi erit et contumelia ubi autem humilitas ibi et sapientia
3 simplicitas iustorum diriget eos et subplantatio perversorum vastabit illos
4 non proderunt divitiae in die ultionis iustitia autem liberabit a morte
5 iustitia simplicis diriget viam eius et in impietate sua corruet impius
6 iustitia rectorum liberabit eos et in insidiis suis capientur iniqui
7 mortuo homine impio nulla erit ultra spes et expectatio sollicitorum peribit
8 iustus de angustia liberatus est et tradetur impius pro eo
9 simulator ore decipit amicum suum iusti autem liberabuntur scientia
10 in bonis iustorum exultabit civitas et in perditione impiorum erit laudatio
11 benedictione iustorum exaltabitur civitas et ore impiorum subvertetur
12 qui despicit amicum suum indigens corde est vir autem prudens tacebit
13 qui ambulat fraudulenter revelat arcana qui autem fidelis est animi celat commissum
14 ubi non est gubernator populus corruet salus autem ubi multa consilia
15 adfligetur malo qui fidem facit pro extraneo qui autem cavet laqueos securus erit
16 mulier gratiosa inveniet gloriam et robusti habebunt divitias
17 benefacit animae suae vir misericors qui autem crudelis est et propinquos abicit
18 impius facit opus instabile seminanti autem iustitiam merces fidelis
19 clementia praeparat vitam et sectatio malorum mortem
20 abominabile Domino pravum cor et voluntas eius in his qui simpliciter ambulant
21 manus in manu non erit innocens malus semen autem iustorum salvabitur
22 circulus aureus in naribus suis mulier pulchra et fatua
23 desiderium iustorum omne bonum est praestolatio impiorum furor
24 alii dividunt propria et ditiores fiunt alii rapiunt non sua et semper in egestate sunt
25 anima quae benedicit inpinguabitur et qui inebriat ipse quoque inebriabitur
26 qui abscondit frumenta maledicetur in populis benedictio autem super caput vendentium
27 bene consurgit diluculo qui quaerit bona qui autem investigator malorum est opprimetur ab eis
28 qui confidet in divitiis suis corruet iusti autem quasi virens folium germinabunt
29 qui conturbat domum suam possidebit ventos et qui stultus est serviet sapienti
30 fructus iusti lignum vitae et qui suscipit animas sapiens est
31 si iustus in terra recipit quanto magis impius et peccator
12 1 qui diligit disciplinam diligit scientiam qui autem odit increpationes insipiens est
2 qui bonus est hauriet a Domino gratiam qui autem confidit cogitationibus suis impie agit
3 non roborabitur homo ex impietate et radix iustorum non commovebitur
4 mulier diligens corona viro suo et putredo in ossibus eius quae confusione res dignas gerit
5 cogitationes iustorum iudicia et consilia impiorum fraudulentia
6 verba impiorum insidiantur sanguini os iustorum liberabit eos
7 verte impios et non erunt domus autem iustorum permanebit
8 doctrina sua noscetur vir qui autem vanus et excors est patebit contemptui
9 melior est pauper et sufficiens sibi quam gloriosus et indigens pane
10 novit iustus animas iumentorum suorum viscera autem impiorum crudelia
11 qui operatur terram suam saturabitur panibus qui autem sectatur otium stultissimus est
12 desiderium impii munimentum est pessimorum radix autem iustorum proficiet
13 propter peccata labiorum ruina proximat malo effugiet autem iustus de angustia
14 de fructu oris sui unusquisque replebitur bonis et iuxta opera manuum suarum retribuetur ei
15 via stulti recta in oculis eius qui autem sapiens est audit consilia
16 fatuus statim indicat iram suam qui autem dissimulat iniuriam callidus est
17 qui quod novit loquitur index iustitiae est qui autem mentitur testis est fraudulentus
18 est qui promittit et quasi gladio pungitur conscientiae lingua autem sapientium sanitas est
19 labium veritatis firmum erit in perpetuum qui autem testis est repentinus concinnat linguam mendacii
20 dolus in corde cogitantium mala qui autem ineunt pacis consilia sequitur eos gaudium
21 non contristabit iustum quicquid ei acciderit impii autem replebuntur malo
22 abominatio Domino labia mendacia qui autem fideliter agunt placent ei
23 homo versutus celat scientiam et cor insipientium provocabit stultitiam
24 manus fortium dominabitur quae autem remissa est tributis serviet
25 maeror in corde viri humiliabit illud et sermone bono laetificabitur
26 qui neglegit damnum propter amicum iustus est iter autem impiorum decipiet eos
27 non inveniet fraudulentus lucrum et substantia hominis erit auri pretium
28 in semita iustitiae vita iter autem devium ducit ad mortem
13 1 filius sapiens doctrina patris qui autem inlusor est non audit cum arguitur
2 de fructu oris homo saturabitur bonis anima autem praevaricatorum iniqua
3 qui custodit os suum custodit animam suam qui autem inconsideratus est ad loquendum sentiet mala
4 vult et non vult piger anima autem operantium inpinguabitur
5 verbum mendax iustus detestabitur impius confundit et confundetur
6 iustitia custodit innocentis viam impietas vero peccato subplantat
7 est quasi dives cum nihil habeat et est quasi pauper cum in multis divitiis sit
8 redemptio animae viri divitiae suae qui autem pauper est increpationem non sustinet
9 lux iustorum laetificat lucerna autem impiorum extinguetur
10 inter superbos semper iurgia sunt qui autem agunt cuncta consilio reguntur sapientia
11 substantia festinata minuetur quae autem paulatim colligitur manu multiplicabitur
12 spes quae differtur adfligit animam lignum vitae desiderium veniens
13 qui detrahit alicui rei ipse se in futurum obligat qui autem timet praeceptum in pace versabitur
14 lex sapientis fons vitae ut declinet a ruina mortis
15 doctrina bona dabit gratiam in itinere contemptorum vorago
16 astutus omnia agit cum consilio qui autem fatuus est aperit stultitiam
17 nuntius impii cadet in malum legatus fidelis sanitas
18 egestas et ignominia ei qui deserit disciplinam qui autem adquiescit arguenti glorificabitur
19 desiderium si conpleatur delectat animam detestantur stulti eos qui fugiunt mala
20 qui cum sapientibus graditur sapiens erit amicus stultorum efficietur similis
21 peccatores persequetur malum et iustis retribuentur bona
22 bonus relinquet heredes filios et nepotes et custoditur iusto substantia peccatoris
23 multi cibi in novalibus patrum et alii congregantur absque iudicio
24 qui parcit virgae suae odit filium suum qui autem diligit illum instanter erudit
25 iustus comedit et replet animam suam venter autem impiorum insaturabilis
14 1 sapiens mulier aedificavit domum suam insipiens instructam quoque destruet manibus
2 ambulans recto itinere et timens Deum despicitur ab eo qui infami graditur via
3 in ore stulti virga superbiae labia sapientium custodiunt eos
4 ubi non sunt boves praesepe vacuum est ubi autem plurimae segetes ibi manifesta fortitudo bovis
5 testis fidelis non mentietur profert mendacium testis dolosus
6 quaerit derisor sapientiam et non inveniet doctrina prudentium facilis
7 vade contra virum stultum et nescito labia prudentiae
8 sapientia callidi est intellegere viam suam et inprudentia stultorum errans
9 stultis inludet peccatum inter iustos morabitur gratia
10 cor quod novit amaritudinem animae suae in gaudio eius non miscebitur extraneus
11 domus impiorum delebitur tabernacula iustorum germinabunt
12 est via quae videtur homini iusta novissima autem eius deducunt ad mortem
13 risus dolore miscebitur et extrema gaudii luctus occupat
14 viis suis replebitur stultus et super eum erit vir bonus
15 innocens credit omni verbo astutus considerat gressus suos
16 sapiens timet et declinat malum stultus transilit et confidit
17 inpatiens operabitur stultitiam et vir versutus odiosus est
18 possidebunt parvuli stultitiam et astuti expectabunt scientiam
19 iacebunt mali ante bonos et impii ante portas iustorum
20 etiam proximo suo pauper odiosus erit amici vero divitum multi
21 qui despicit proximum suum peccat qui autem miseretur pauperi beatus erit
22 errant qui operantur malum misericordia et veritas praeparant bona
23 in omni opere erit abundantia ubi autem verba sunt plurima frequenter egestas
24 corona sapientium divitiae eorum fatuitas stultorum inprudentia
25 liberat animas testis fidelis et profert mendacia versipellis
26 in timore Domini fiducia fortitudinis et filiis eius erit spes
27 timor Domini fons vitae ut declinet a ruina mortis
28 in multitudine populi dignitas regis et in paucitate plebis ignominia principis
29 qui patiens est multa gubernatur prudentia qui autem inpatiens exaltat stultitiam suam
30 vita carnium sanitas cordis putredo ossuum invidia
31 qui calumniatur egentem exprobrat factori eius honorat autem eum qui miseretur pauperis
32 in malitia sua expelletur impius sperat autem iustus in morte sua
33 in corde prudentis requiescit sapientia et indoctos quoque erudiet
34 iustitia elevat gentem miseros facit populos peccatum
35 acceptus est regi minister intellegens iracundiam eius inutilis sustinebit
15 1 responsio mollis frangit iram sermo durus suscitat furorem
2 lingua sapientium ornat scientiam os fatuorum ebullit stultitiam
3 in omni loco oculi Domini contemplantur malos et bonos
4 lingua placabilis lignum vitae quae inmoderata est conteret spiritum
5 stultus inridet disciplinam patris sui qui autem custodit increpationes astutior fiet
6 domus iusti plurima fortitudo et in fructibus impii conturbatur
7 labia sapientium disseminabunt scientiam cor stultorum dissimile erit
8 victimae impiorum abominabiles Domino vota iustorum placabilia
9 abominatio est Domino via impii qui sequitur iustitiam diligetur ab eo
10 doctrina mala deserenti viam qui increpationes odit morietur
11 infernus et perditio coram Domino quanto magis corda filiorum hominum
12 non amat pestilens eum qui se corripit nec ad sapientes graditur
13 cor gaudens exhilarat faciem in maerore animi deicitur spiritus
14 cor sapientis quaerit doctrinam et os stultorum pascetur inperitia
15 omnes dies pauperis mali secura mens quasi iuge convivium
16 melius est parum cum timore Domini quam thesauri magni et insatiabiles
17 melius est vocare ad holera cum caritate quam ad vitulum saginatum cum odio
18 vir iracundus provocat rixas qui patiens est mitigat suscitatas
19 iter pigrorum quasi sepes spinarum via iustorum absque offendiculo
20 filius sapiens laetificat patrem et stultus homo despicit matrem suam
21 stultitia gaudium stulto et vir prudens dirigit gressus
22 dissipantur cogitationes ubi non est consilium ubi vero plures sunt consiliarii confirmantur
23 laetatur homo in sententia oris sui et sermo oportunus est optimus
24 semita vitae super eruditum ut declinet de inferno novissimo
25 domum superborum demolietur Dominus et firmos facit terminos viduae
26 abominatio Domini cogitationes malae et purus sermo pulcherrimus
27 conturbat domum suam qui sectatur avaritiam qui autem odit munera vivet
28 mens iusti meditatur oboedientiam os impiorum redundat malis
29 longe est Dominus ab impiis et orationes iustorum exaudiet
30 lux oculorum laetificat animam fama bona inpinguat ossa
31 auris quae audit increpationes vitae in medio sapientium commorabitur
32 qui abicit disciplinam despicit animam suam qui adquiescit increpationibus possessor est cordis
33 timor Domini disciplina sapientiae et gloriam praecedit humilitas
Der Sprichwörter (VUL) 1