Scivias Hildegardis 3800


VISIO NONA.

3900
[Col. 0673]

SUMMARIUM.---Verba sapientiae. Verba justitiae. Verba fortitudinis. Verba sanctitatis quae triceps erat. Verba dextri capitis. Verba sinistri capitis. Quod Filio Dei incarnato, vocatio novi populi munitione virtutum; nova constructio exorta est. Quod Ecclesia luce humanitatis Filii Dei illustrata, interiori et exteriori scientiae hominum demonstratur. Quod Ecclesia omnem ornatum suum sponso suo transmittit. Quod divinam sapientiam in ecclesiastico opere, cor hominis perscrutari non potest. Quod de Ecclesia in scientia Dei, praeconium adhuc occultatum est et solerti industria, doctorum ad perfectionem quotidie properare non cessat. Quod Ecclesia inexpugnabiliter circumdata est septem donis Spiritus sancti. Quid ecclesiastici doctores apostolica doctrina florentes, unanimi operatione sua Ecclesiam confortant. Quod doctores Ecclesiae ad viam veritatis fide et opere perduxerunt errantes. Quod apostoli et sequaces eorum, scilicet apostolici viri, unum tenorem habentes sponsae Dei magna pietatis sollicitudine praeesse debent. Verba Salomonis ad eamdem rem. Parabola ad eamdem rem. Quod carnaliter viventes attendant per scientiam potestatem Dei. De diversitate multimoda ingredientium ecclesiam et egredientium. De Simoniacis et de occultis divinis judiciis super eos. Verba Petri apostoli de eadem re. Quod dignitas regiminis bona est ad utilitatem [Col. 0675] temporum a Deo disposita ut per eam discant timere Deum, cui qui resistit Deo resistit. De Simoniacis qui poenitent vel qui non poenitent. Quod Deus novae sponsae dona sancti Spiritus ad defensionem et ad decorem dedit. De sapientia et de statu et habitu ejus et quid significet. De statu justitiae, fortitudinis, sanctitatis. De justitia. De fortitudine. De sanctitate.



[Col. 0675A] Post haec vidi ultra praefatam columnam humanitatis Salvatoris, turrim lucidissimi splendoris praedicto lapideo muro meridianae plagae prius visi aedificii ita impositam ut et intra et extra ipsum aedificium videri posset, latitudinis quidem ubique in interiori parte circuitus sui quinque cubitorum, tantae autem altitudinis ut eam discernere nequirem. Sed et inter turrim illam et columnam humanitatis Salvatoris, fundamentum solummodo erat positum, muro nondum desuper aedificato, sed tantum interruptus et vacuus locus apparens; longitudinis erat cubiti unius ut etiam supra monstratum est. Et turris haec nondum fuerat ad plenum aedificata, multa tamen solertia et velocitate per plurimos operarios assidue construebatur: habens in circuitu [Col. 0675B] summitatis suae septem propugnacula, mira fortitudine constructa, ab interiore autem parte praedicti aedificii vidi quasi scalam usque ad cacumen turris illius erectam, et ab imo usque ad summum in gradibus ejus quamdam multitudinem hominum stantium igneas facies et alba vestimenta sed nigra calceamenta habentium, et inter eos aliquos similis quidem schematis sed majoris staturae et splendoris, ipsam turrim multa diligentia intuentes. Deinde in septentrionali plaga ejusdem aedificii, vidi mundum et homines qui de semine Adae procreantur intra praedictum lucidum murum speculativae scientiae ipsius aedificii, et ambitum circuli qui de sedente in throno protendebatur discurrentes, ex quibus multi idem aedificium inter turrim praecursus [Col. 0675C] voluntatis Dei et columnam divinitatis verbi ejus: per praefatum murum speculativae scientiae intrando et exeundo transibant, ut nubes hac et illac diffunditur. Sed qui ipsum aedificium intrabant, candidissima veste induebantur. Quorum alii de suavitate et lenitate vestis illius gaudio magno exsultantes eam retinebant; alii autem quasi de gravedine et difficultate ejus tristes effecti, illam exuere volebant. Quos benigne virtus haec, quam scientiam Dei pridem nominari audieram, saepius compescens, unicuique eorum dicebat: Considera et custodi vestem, qua indutus es. Vidique quod quidam eorum iris verbis castigati quamvis illud indumentum ipsis difficile videretur, illud tamen cum multo sudore [Col. 0675D] retinebant; quidam vero verba illa subsannantes, vestemque ipsam furiose exuentes abjecerunt; ad mundum redeuntes unde venerant multaque perscrutantes, multa inutilia saecularium vanitatum didicerunt. Quorum alii in ipsum aedificium tandem reversi, vestem quam abjecerant iterum tollentes sibi induerunt, alii autem reverti nolentes ea denudati in mundo ignominiose remanserunt. Et vidi quod quidam sordidissimi et nigerrimi quasi per insaniam excitati, ab aquilone venientes in ipsum [Col. 0676A] aedificium irruebant, turrimque praefatam bacchando invadentes in eam ut serpentes sibilabant. Ex quibus quidam ab hac stultitia cessantes, mundi effecti sunt; aliis in eadem nequitia et sorde sua perseverantibus. Sed et intra idem aedificium conspexi versus eamdem turrim quasi septem albi coloris marmoreas columnas, in miram rotunditatem tornatas, stantes, altitudinis septem cubitorum, et in summitate sua quasi ferreum et rotundum habentes tabulatum, decenter aliquantulum in altitudinem sursum erectum; in cacumine autem ejusdem tabulati vidi quasi pulcherrimam imaginem stantem, et ad homines in mundum aspicientem, cujus caput veluti fulgur tanto nitore radiabat, ut illud ad plenum non possem considerare. Et manus [Col. 0676B] ad pectus suum reverenter composuerat, pedibus ejus in eodem tabulato mihi ad videndum occultatis. Circulum autem in modum coronae multo fulgentem splendore gerebat in capite. Sed et tunica aurei coloris induebatur; in qua a pectore deorsum usque ad pedes zona una descendens, pretiosissimarum gemmarum ornatu viridis scilicet albi et rubei atque aurei purpureo fulgore interlucente coloris decorabatur. Et clamabat ad homines qui in mundo erant; ita dicens: O tardi, cur non venitis? Nonne succurreretur vobis, si venire velletis? Cum coeperitis viam Dei currere, culices et muscae strepitu suo vobis impedimento sunt. Sed vos flabellum inspirationis Spiritus sancti accipite, et eas a vobis citius abigite. Vobis currendum est, et a Deo vobis [Col. 0676C] est etiam auxilium sperandum. Ad servitium Dei non ficte vos exhibete, et confortabimini manu ipsius. Sed in pavimento illius aedificii tres alias imagines vidi; quarum una praefatis columnis acclivis erat, et reliquae duae ante ipsam sibi collaterales stabant, se omnes ad columnam humanitatis Salvatoris, et ad praefatam turrim dirigentes. Quae autem ipsis columnis acclivis erat, tantae latitudinis apparuit, ut latitudo quinque hominum sibi astantium notari potest, tantae autem proceritatis ut longitudinem ejus perfecte discernere non valerem, ita etiam quod per omne hoc aedificium prospiceret. Magnum etiam caput et claros oculos habens acutissime in coelum aspiciebat, tota candida et perlucida existens ut serenissima nubes est.

[Col. 0676D] Aliam autem formam hominis in ea nullam conspexi. Et per totum aedificium ad omnes reliquas virtutes clamavit, dicens: Omnes strenue surgamus, quia Lucifer tenebras suas per omnem mundum diffundit. Aedificemus turres et confirmemus eas coelestibus propugnaculis, quoniam diabolus adversarius et impugnator est electorum Dei. Qui ut primitus plurimum voluit et tentavit in sua claritate, sic etiam nunc plurimum vult et tentat in sua [Col. 0677A] tenebrositate. Nam malitiam et nequitiam suam sufflando et spargendo dilatat, nec ab hoc cessare vult. Adversum haec nos coelestes milites sumus positi in malitia et nequitia sua illum superare, alioquin homines prae illius impugnatione non poterunt in mundo salvari. Et ut ipse in primo ortu suo repugnare tentavit divinitati, sic etiam imitator ejus Antichristus in novissimo tempore resistere tentabit incarnationi Domini. Lucifer cecidit in initio temporum, et Antichristus corruet in fine eorum. Tunc quis Deus verus sit cognoscetur, et quis sit qui nunquam cecidit videbitur. Ut autem Lucifer sectatores habuit daemones, qui eum ab altitudine coeli secuti sunt in casum damnationis, sic et adhuc habet homines in terra qui eum sequuntur ad interitum [Col. 0677B] perditionis. Sed nos virtutes positae sumus contra astutias et exsufflationes ejus quas emittit ad absorbendas animas, ita quod omnes artes ejus ad nihilum per nos in animabus justorum redigantur, quatenus ex omni parte confusus appareat. Unde et per nos Deus agnoscetur, quia non debet occultari, sed manifestari, quoniam justus est in omnibus. Prior autem illarum quae ante hanc imaginem sibi collaterales stabant, armata videbatur, galea scilicet, lorica, ocreis, ac ferreis chirothecis induta, tenens etiam evaginatum gladium dextra, hastam autem sinistra. Et sub pedibus suis horribilem draconem conculcans: os illius ferro hastae transverberabat, ita ut ipse immundissimas spumas evomeret. Sed et gladium quem tenebat quasi ad feriendum [Col. 0677C] fortiter vibrabat. Et dixit: Fortissime Deus, quis potest resistere et tibi repugnare? Hoc non potest serpens antiquus, draco ille diabolus. Unde et ego tuo auxilio, illi repugnare volo, ita ut nullus mihi praevaleat aut me dejiciat, nec fortis nec debilis, nec princeps nec abjectus, nec nobilis nec ignobilis, nec dives nec pauper. Ego ut fortissima calybs esse volo, omnia arma ad bella Dei apta faciens invictissima, in quibus sum acies acutissima, quoniam nullus perfringere poterit in te fortissimo Deo per quem etiam surrexi ad ejiciendum diabolum. Unde et fragilitati hominum semper certissimum ero refugium, dans mollitiei ipsorum incidentem gladium ad se defendendum. O miserantissime [Col. 0677D] et piissime Deus, adjuva contritos corde. Altera vero imago triceps apparebat, ita ut in naturali loco capitis, et in utroque humero suo caput appareret, medio tamen alia duo aliquantulum supereminente. Sed et ipsum medium et quod a dextris ejus erat, tanto fulgore radiabant, ut claritas ipsorum visum meum reverberaret. Ita quod utrum virilem an muliebrem formam haberent, perfecte considerare non valerem, illo autem quod a sinistris apparebat aliquantulum obscuro, et muliebri consuetudine, candido velamine velato. Tunica vero ex albo serico illa imago induta fuerat, et candidissimis calceamentis. Et in pectore suo signum crucis gerebat, circa quod etiam splendor magnus in pectore ejus velut aurora fulgens rutilabat. In dextra [Col. 0678A] autem nudum versabat gladium, quem pectori suo et cruci cum multa devotione applicabat. Et vidi in fronte medii capitis scriptum, sanctitas, et in fronte dextri, radix boni, et in fronte sinistri, non parcens sibi. Et medium ad alia duo aspiciens, dicebat:

Prior de sancta humilitate in ipsa nata sum, ut infans nascitur in matre. Per ipsam etiam educata et confortata sum, ut per nutricem puer enutritur ad fortitudinem. Mater mea humilitas vincit et superat omnia contraria, quae aliis etiam intolerabilia sunt. Et caput quod ad dexteram ejus erat respiciens ad caput principale, ait: Ego in primo ortu radico in monte excelsi culminis, qui Deus est. Et ideo, o sanctitas, ut stare possis, oportet [Col. 0678B] ut adhaeream visceribus tuis. Quod autem ad laevam ipsius stabat etiam ad ipsum principale caput suum aspiciens dicebat: O vae, o vae, o vae: quomodo tam rigida et inflexibilis sum, quod me tam difficile superare possum, o sanctitas, ad tuum auxilium? quia sine me stare non poteris, si fugero. Ah! ah! ah! bonum negligenti, quia me tamen oportet inquietissimam spinam eradicare, quae me pungendo conatur in perditionem impellere, si eam non eruero antequam in me tota defigatur, et antequam velut in putrido cadavere in me confoveatur. O sanctitas, ut libere perseverare possim in te, rapacissimum diaboli laqueum devitare volo, et eum dirumpere in vero Deo. Et iterum qui sedebat in throno ut supra, haec mihi manifestavit, [Col. 0678C] dicens: Incarnato Dei Filio, vocatio novi populi per doctrinam ipsius in Spiritu sancto ad salvationem sublevata surgens confortatione fortium hominum in exhortatione beatarum virtutum munita adversus immanissimum hostem, cui nullus hominum resistere valet, nisi gratia Dei adjutus, ita se inexpugnabilem Dei adjutorio exhibet ut nulla arte insidiarum ejus evelli aut deleri possit a Deo. Unde et turris quam vides ultra praefatam columnam humanitatis Salvatoris praefigurat Ecclesiam; quae Filii mei incarnatione completa, nova constructio in omni bono opere exorta est, in fortitudine et altitudine coelestium actuum, ut munitissima turris ad resistendum iniquitati opposita [Col. 0678D] diabolo. Quapropter et lucidissimi splendoris est praedicto lapideo muro meridianae plagae ipsius aedificii ita imposita ut et intra et extra ipsum aedificium videri possit; quia serenissima luce humanitatis Filii Dei illustrata, viventes lapides per calorem Spiritus sancti hoc modo succensos, in divino opere habet, ut et interiori scientiae Scripturarum coelestis intellectus ac exteriori stultitiae saecularium rerum ac fidelibus et infidelibus in aedificatione illa quam summus Pater per Unigenitum suum operatur aperte demonstretur. Et latitudinis quidem ubique in interiori parte circuitus sui, quinque cubitorum est, quoniam amplitudinem omnis intimae inspectionis et intentionem totius continuae meditationis per quinque sensus sui ornatus [Col. 0679A] in infusione Spiritus sancti, cum omnibus virtutibus illis quas verus agnus ei manifestat, ad honorem ejusdem Agni videlicet sponsi sui remittit. Tantae autem altitudinis apparet, ut eam discernere nequeas, quia major altitudo et profunditas divinae sapientiae et scientiae in ecclesiastico opere est, quam cor humanum fragile et mortale perscrutari possit sua aestimatione.

Sed quod inter turrim istam et columnam humanitatis Salvatoris fundamentum solummodo est positum muro nondum desuper aedificato, sed tantum interruptus et vacuus locus apparens, longitudinis cubiti unius ut tibi etiam supra praemonstratum est: hoc est quod de Ecclesia in desponsatione filio meo adjuncta, magnum adhuc praeconium in scientia [Col. 0679B] Dei quasi in firmo fundamento occultatum manet, quod nondum in completo opere perfectionis propalatum resplendet, sed sine apertione in humanis cordibus latet, longitudinis tamen unius cubiti, quoniam sensus hominum in potestate unius veri et omnipotentis Dei sunt, ita quod etiam homo in scientia boni et mali per intellectum suum potest capere quod sibi utilius sit, ut et tibi aperta ostensione supra manifestatum est. Et quod turris haec nondum est ad plenum aedificata, multa tamen solertia, et velocitate per plurimos operarios assidue construitur: hoc est quod eadem Ecclesia ad cursum et ad statum illum nondum pervenit, ad quem perventura est, quamvis multa sollicitudine et industria per celeritatem temporum labentium, in [Col. 0679C] transeuntibus et supervenientibus filiis suis quotidie sine dilatione ad effectum decoris sui properare non cesset.

Habet tamen in circuitu summitatis suae septem propugnacula, mira fortitudine constructa, quoniam circumdata est in celsitudine coelestium operum septem inexpugnabilibus donis sancti Spiritus, quae tantae virtutis existunt, ut nullus adversarius ea possit destruere vel per altitudinem mentis suae ad ea superbe valeat pertingere.

Quod autem ab interiore parte praedicti aedificii vides quasi scalam usque ad cacumen turris illius erectam: hoc est quod in opere illo quod supernus pater in divino consilio per Filium suum operatus [Col. 0679D] est, multi in unanimitate gradus florent in simplicitate constitutionis ecclesiasticae processionis, scilicet ad altitudinem coelestium secretorum pertingentes, in quibus Ecclesia confortata et roborata est consistit. Et ab imo usque ad summum in gradibus ejus quaedam multitudo hominum stat, quia a primis temporibus desponsationis ecclesiae usque ad nuptiale tempus illud, cum ipsa aperte cum sponso suo in pleno muro filiorum suorum gaudebit, in gradibus constitutionis praeceptorum Dei, cum quibus ipsa aedificata est lucebunt apostolica luminaria, eam a tenebris infidelitatis sua tuitione defendentia.

Unde etiam igneas facies et alba vestimenta sed [Col. 0680A] nigra calceamenta habent, quoniam in intellectuali sensu eorum, id est apostolicorum rectorum spectabilis fides credere scilicet in unum Deum per ardorem sancti Spiritus in ipsis quasi facies accensa est, ita quod et per purissimam claritatem in veste bonorum operum coram Deo et saeculo resplenduerunt, nigris tamen indumentis pedum apparentibus, quia itinera infidelitatis et sordis multiplicium scelerum incredulorum pertransierunt, quos suo exemplo ad viam justitiae (quamvis multa difficultate) tamen convertentes perduxerunt. Sed quod inter eos aliqui similis quidem schematis, sed majoris staturae et splendoris apparent, hoc est quod inter eosdem ecclesiasticos defensores, primi fundatores ipsius Ecclesiae sunt, qui eam primum post Filium Dei sua praedicatione aedificantes eumdem quidem [Col. 0680B] tenorem habent quem et sequaces eorum qui eos praecipue imitari noscuntur, quoniam secundum hoc ut illi praecesserunt, sic isti subsecuti sunt, eis tamen forma praestantes, quia ipsi alium nullum praedecessorem habebant, a quo exemplum novae gratiae traherent praeter Filium Dei, ab cujus ore verbum vitae audierunt, atque eos claritate praecellentes, quoniam fulgorem incarnationis ejus prae caeteris praesentialiter viderunt. Qui et ipsam turrim multa diligentia intuentur, quia sponsae Dei in amore divino, suae pietatis sollicitudine adesse non cessant, ut in robore suo perfecte consistat, ut scriptum est: Sicut turris David collum tuum quae aedificata est cum propugnaculis. [Col. 0680C] Mille clypei pendent ex ea, omnis armatura fortium. (
Ct 4,4) Hoc tale est. Ut incarnatio Filii summi rectoris, fortissimi scilicet leonis ex virginea floriditate venientis fortissimum instrumentum novae gratiae posita est, sic fortitudo fidei tuae, o nova sponsa, incorrupta durans, certissimum munimen fidelis populi constituta est. Quomodo? Fortissimis viribus tuis adsunt et adhaerent omnes munitiones filiorum tuorum; qui nutriendi sunt nova illustratione rivulorum e vino et purissimo fonte stillantium, quos habes in hac fortitudinis conjunctione; ut collum reliquo corpori conjunctum est, ita ut nec destrui nec dissipari possis, sicut nec victoriosa instrumenta veri David poterunt superari. Quomodo? [Col. 0680D] Virtus Christi Jesu Filii Dei fortissima turris est: in qua victoriosissimae militiae fidelium invictissima probatione exercentur, quibus nullus adversarius se praevalere gloriabitur, quia in se Christum verum Deum et hominem continent; per quem in secunda regeneratione omnis compago filiorum tuorum in salutem decentissime protenditur. Unde est illa purissima incarnatio a prophetis praedicta, et pretiosissimis lapidibus virtutum adornata cum propugnaculis apostolicae doctrinae, id est cum plantatoribus justitiae veri luminis in universum orbem ad salutem credentium propalata est, ut haec parabola demonstrat: Dominus quidam urbem marmoream habens in quam magna voce intonuit, plurimis caelaturis muros ejus interius caelavit, [Col. 0681A] ex quibus acutissimam limationem impolitorum lapidum spiravit. Quo facto, idem dominus in unico verbo suo aquis aquarum dicebat, ut sua effusione aequalitatem facerent supra montes. Et hoc etiam peracto, ignem ignis similiter admonuit, ut parva tabernacula pararet. Quo etiam adimpleto, eadem tabernacula ita in altum profecerunt, ut urbem illam celeri profectu suo excellerent altitudine. Hoc tale est: Dominus iste est quem nunquam praecessit alius dominatione; sed ipse solus super omnia et in omnibus est, quia nihil ante eum, nec post eum inventum est, ac ideo Dominus omnium est. Hic nobilem urbem chorum scilicet prophetarum adversus rabiem saecularium tempestatum fertem et constantem in sua potestate habuit; quoniam infusione [Col. 0681B] Spiritus sancti repleti erant, cum in eos idem Dominus voce magna intonuit ita quod in eis inspirationem illam suscitavit, qua mysteria ejus obscuris verbis protulerunt, ut primum sonus auditur cum nondum verbum cognoscitur, sonum tamen prophetiae eorum, vero verbo Filio, scilicet Dei incarnato subsequente. Qui Dominus multiplices caelaturas in cordibus eorum fecit: cum intellectum ipsorum multiplici spiritu sapientia infudit, ita quod in spirituali sensu profunda Dei tam praesentis quam futuri videlicet saeculi prophetaverunt, per quem efficacissimos sermones contra contrarios mores hominum protulerunt, quibus durissima corda Judaeorum ad lenitatem et pietatem felicium [Col. 0681C] actuum provocaverunt. Sed incarnato Verbo Dei, coelestis Pater in eosdem Filio suo innuens apostolis (qui homines existentes segregati erant de communi populo ut purissimi rivuli eliguntur de caeteris aquis fluentibus in plano dicebat; ut inundatione verae fidei effluerent in orbem terrarum, deprimentes et conterentes magnum schisma contemptus, sufflatus superbiae et exaltationis culturae idolorum, ut homines verum Deum cognoscendo desererent infidelitatem suam in praedicationne illorum. Qua fide in populis roborata: idem provisor universorum ignitas mentes electorum suorum, qui accensi fuerant de ignitis cordibus illorum quos Spiritus sanctus in igneis linguis adveniens tetigerat, suaviter etiam in Spiritu sancto admonuit, ut [Col. 0681D] contemptores mundi effecti in contemplatione coelestis vitae, parvuli et pauperes spiritu esse non abnuerent; sed ut per haec parva habitacula humilitatis, sibi supernas divitias compararent. Quae humilitatis opera dum contemptores caducorum in excelso studio subtilissima praecepta Dei semper ruminantes imitarentur, ut martyres, virgines et reliqui suimetipsorum abjectores, ita in hac sui contritione ad amorem coelestium ascenderunt; ut etiam agricolas in vinea Veteris Testamenti laborantes in velocitate bonorum studiorum suorum superarent, dum semetipsos quasi pro nihilo habentes toto desiderio ad aeterna anhelarent. Unde et mille clypei, multae perfectae videlicet defensiones perfectae fidei nova gratia, pendent a Filio Dei; [Col. 0682A] dum primi pastores Ecclesiae exemplum ab ipso trahentes et ob spem supernorum semetipsos conculcantes, catholicam fidem sanguinis sui effusione roboratam, ab ignitis jaculis diaboli (quae vulnerant animas hominum) protegunt, quis multiplices virtutes armaturae coelestis militiae in caeteris electis subsequentes; etiam in hoc saeculo amori Dei obsequuntur. Quomodo? Quia antiquus serpens primo homini pessimun fetorem contemptus Dei insufflavit: idcirco et ipse diabolus odore omni aromatum castitatis, scilicet et continentiae ac ligaturae praeceptorum Dei, nec non societatis Christi, jugum ejus sufferre atque contemptus totius mundi durissime in his sibi contrariis coelestibus jaculis transfigitur, ita quod abjectus de civitate Dei, confusus [Col. 0682B] et conculcatus in aperta suae damnationis parte a fidelibus abhorreatur.

Quod autem in septentrionali plaga illius aedificii vides mundum et homines qui de semine Adae procreantur, inter praedictum lucidum murum speculativae scientiae ipsius aedificii et ambitum circuli qui de sedente in throno protenditur discurrentes: hoc est quod in carnalibus desideriis quae respicientia ad imbecillitatem versantur in terrenis saecularium cupiditatum mundus et mundiales homines de culpa primi parentis positi sunt, ex altera parte scientia boni et mali ipsis apposita, ut ad opus Dei per bonum accedant, et malum effugiant, et ex altera potestate Dei illis ostensa, ut et se sub majestate ejus esse sciant, et omnia facta sua ab ipso [Col. 0682C] examinari non dubitent.

Unde et multi aedificium ipsum inter turrim praecursus voluntatis Dei et columnam divinitatis Verbi ipsius per praefatum murum speculativae scientiae intrando et exeundo transeunt, ut nubes hac et illac diffunditur; quia multum divinum opus Veteri Testamento et novo exordio admoniti aggredientes, ipsum per speculativam scientiam relictis carnalibus desideriis intrant, multique voluptates suas sequentes illud in malis concupiscentiis suis ibidem exeunt; ita quod in voluntate sua sive ad bonum sive ad malum, in velocitate nubium, id est in motione cogitationum suarum se hac et illac relaxando deducunt. Sed quod ii qui ipsum aedificium intrant, [Col. 0682D] candidissima veste induuntur: hoc est quod ii qui opus Dei bona voluntate aggrediuntur, purissima et lucidissima veste verae fidei ut Deum cognoscant per misericordiam ipsius vestiuntur. Quorum alii de suavitate et lenitate ejusdem vestis gaudio magno exsultantes, eam retinent; quia contrito et humiliato spiritu, imbuti dulcissima et lenissima catholica fide, ac perfusi interiore liquore sanctitatis, semper interioribus oculis laetantur in coelestibus, ea devotissime adimplentes retinentes quae ipsis Spiritus sanctus inspirat. Alii autem quasi de gravedine et difficultate ejus tristes effecti, illam exuere volunt; quoniam veluti gravissimo onere gravati et quasi difficillima via impediti, inquietissima et amarissima consuetudine illicitae voluptatis [Col. 0683A] se intrinsecus dilaniantes et macerantes, fidem in operibus suis abjicere conantur, nec divinis praeceptis se commoveri patiuntur. Quos benigne virtus haec quam scientiam Dei nominari audisti, saepius compescens, unicuique eorum dicit vera admonitionis suae, ut praedictum est; quia altissimus Deus praesciens molliri corda durorum lapidum in hominibus flectit se in misericordia sua ad eos (ut tibi ostensum est) frequenter commonens illos ut intra se gementes et flentes ipsum orent quatenus eos liberet de importunitate nequitiae suae qua diabolica suasione perfusi sunt, ita ut in hac poenitentia possint reverti ad intellectum bonae voluntatis, recordantes vestis innocentiae quam susceperunt in regeneratione spiritus et aquae. Sed ut vides quod [Col. 0683B] quidam eorum his verbis castigati quamvis idem indumentum ipsis difficile videatur, illud tamen cum multo sudore retinent: hoc est quod ipsi inspiratione Spiritus sancti admoniti in fide quam suscipiunt quasi gravem et difficilem mentibus suis viam arripiunt, sed eam quamvis multo labore tamen non desperantes nec taedio torpentes tandem perficiunt. Quidam vero eadem verba subsannantes, vestemque ipsam furiose exuentes abjiciunt, ad mundum redeuntes unde venerunt, multaque perscrutantes, multa inutilia saecularium vanitatum discunt; isti sunt qui legem Dei et justitiam ejus derisui habentes, fide catholica in vanitatibus errorum suorum se denudant, eam abnegantes in operibus malignis quae pertinent ad mortem, et ad [Col. 0683C] mundi hujus vanitates se declinant, quas prius ficte dimiserant, ac libidinosa facta in actibus perversis sciscitantes ardentem gustum saeculi discunt atque eum diabolicis irrisionibus secundum deceptionem illius pervertunt. Quorum alii in idem aedificium tandem reversi, vestem quam abjecerant iterum tollentes sibi induunt; quia isti ad opus divinum de via erroris sui redeuntes veniunt, et schisma diaboli quod secundum voluntatem illius acceperant abjicientes, habitum verae fidei quem in baptismo susceperant et quem ipsi in erroribus suis verum Deum deridentes abjecerant, iterum puro et simplici corde confitentes resumunt. Alii autem reverti nolentes, ea denudati in mundo ignominiose [Col. 0683D] remanent, quoniam ipsi ad Deum pura poenitentia redire contemnentes veste inocentiae spoliantur, et idcirco nudi a bono fidelium operum, sed pleni malo vitiorium diabolicarum artium, in nequitiis mundialium vanitatum cum maxima confusione tam praesentis saeculi quam futuri vitam suam usque ad mortem impoenitentes deducunt.

Sed quod vides quomodo quidam sordidissimi et nigerrimi quasi per insaniam excitati ab aquilone venientes in ipsum aedificium irruunt turrimque praefatam bacchando invadentes, in eam ut serpentes sibilant: hoc est quod quidam scelerati homines sub mobili calore laeti stuporis, sordentes per nigredinem diabolicae aspectionis Deum aspiciunt, nec causam illam quam desiderant per donum sancti [Col. 0684A] Spiritus quaerunt sed diabolica arte afflati et incitati atque a parte damnationis missi callida arte divinum opus intrant, ac furtim subtrahendo et palam rapiendo atque in insaniam bacchando temere per nefandissimam pecuniam horribilis diabolicae nigredinis, constituta a Deo officia deglutiunt et Ecclesiam hoc modo per insanum furorem conturbantes, in eam sibilos deceptionis antiqui serpentis dant. Quomodo? Diabolica astutia tandiu incautos homines afflant, donec eos secundum voluntatem suam per mortiferam emptionem exsuperant, hoc sibilo jactantiae Ecclesiam contaminantes dum sic furantur potestates quae mea ordinatione constitutae sunt. Qui quoniam haec faciunt: a conspectu meo impoenitentes projecti sunt, nec in his [Col. 0684B] factis eos scio; quia ea per se et non per me adepti sunt, ut Osee servus meus ostendit, dicens: Ipsi regnaverunt, sed non ex me, principes exstiterunt et non cognovi. Argentum suum et aurum suum fecerunt sibi idola ut interirent (Os 8,4). Hoc tale est: Homines voluntatem suam sequentes, computant et constituunt in se ipsis quidquid eorum proprius appetitus deliberat. Quid hoc? Concupiscens videlicet concupiscentia eorum quae in ipsis est; suadet ut dominentur hominibus furtivo et rapto honore, non postulato nec sumpto, nec constituto ex me, quod tamen aliquando ita fieri permitto; ut judicialis poena superveniat eis ob proprias voluntates eorum, quia me in hoc non quaesierunt. Et quid hoc eis prodest? Quia in hoc non viriditatem sed ariditatem [Col. 0684C] habent; et quoniam hoc non plantatur sed inutilis herba nascitur in eis absque trunco. Infructiferae enim herbae de terra facile nascuntur per se; fructiferae autem seminantur et plantantur magno labore. Sic permitto quod aliquando terrenum desiderium hominis, sine radice in malo facile floreat, plantationem boni non quaerens; quia viriditatem aestatis non habet, permittens etiam quod aliquando rectum desiderium ejus bene radicatum in bono: fructum per multas miserias afferat, rigationem sanctitatis amans, quoniam asperitate hiemis caret. Unde etiam saepe viles homines praecellunt in principatu communem et utilem populum, ut inutiles herbae aliquando excelsiores sunt utilibus; ipsis tantum positis in propriis desideriis suis non mea [Col. 0684D] plantatione, aut tactu cognitionis doni mei, aut ordinationis meae radicatis, sed hoc justo judicio permitto fieri; quia illud a me non quaesierunt, sed intra se ipsos constituerunt, unde et mihi super hoc in judicio meo respondebunt. Nam et felicitatem optimae doctrinae quam in animo suo ab omni indignitate infidelitatis deberent examinare ut argentum purgatur a cuncta falsitate, et utilitatem profundissimae sapientiae quam in voluntate sua deberent ordinare splendidissima fide, semper videntes quomodo Deus colendus, venerandus, et confitendus sit; faciunt sibi in contrarietatem vanitatis. Quomodo? Ipsi incurvant eam ad maximam infelicitatem, intellectum suum quem a Deo habent insatiabilibus [Col. 0685A] concupiscentiis carnis suae offerentes; quasi fetens et putrida ipsa caro eorum deus sit, nolentes oculos suos erigere ad Deum qui formavit illos, sed voluntatem suam pro Deo habentes, quoniam secundum hoc vivunt; ut in se ipsis ordinant et constituunt. Hoc autem ideo non faciunt; ut agrum illum qui gignit cibum vitae aeternae possideant, sed ut absint ab eo et impoenitentes in perpetuum intereant, quoniam ille quem pro Deo colunt mortuus est: sicut et ipsi mortui sunt, videlicet tam venditores quam emptores spiritualium, hoc esse desiderantes quod a me non quaesierunt. Nam qui potestatem per vesanam concupiscentiam invadit, ita quod rationabile donum Spiritus sancti venale facit; quomodo posset ex tali venditione salvari? quia homo qui [Col. 0685B] substantiam suam alienis vendit, ea non debet amplius uti. Et quomodo deberet etiam mercator ille uti empta salvatione quam a Deo nolebat recipere, sed festinavit eam adipisci pecunia, quam tamen ut adipisceretur recto judicio suo Deus fieri permisit? Nam quibusdam Deus indignatus illud eos furari permittit; pro quo tamen occulto judicio in praesenti eos punit, et non in futuro; ut secundum quod in oblivione Spiritus sancti amaverunt, in se ipsis confundant, ita quod per confusionem hanc ad hoc perducuntur ut ad Deum in poenitentia revertantur; unde et hac peracta remissionem in futuro consequuntur. Quosdam autem in hoc tolerat, non in praesenti eos crucians, sed justa ex causa in futurum differens, quia voluntatem suam pro Deo [Col. 0685C] habent; quapropter et ipse eis in futuro ostendit, quod voluntas eorum ipsis in amaris cruciatibus prosit. Sed et alios tam in praesenti quam in futuro punit, quoniam clarus eorum intellectus in ipsis vilem ac contemptibilem sua sponte se facit, imitans diabolum in malis suis. Alios quoque ad hoc pervenire permittit; ut ipsum malum in poenitentia eorum confundatur, cum se pro perpetrata injustitia acriter punientes, illam quasi putridum cadaver adjiciunt. Quibusdam vero ne hoc adipiscantur, misericorditer resistit; quia si ad illud pertingerent, poenas gehennales non effugientes in eis fortiter cruciari mererentur. Quicunque autem prostituerit aut sibi usurpaverit cathedram potestatis in consilio patris sui qui pecunia est, quoniam ipsa pater [Col. 0685D] illius efficitur in mercatu, ipsi perditionem acquirens ab illa dignitate; et ille qui dedit et qui accepit abjiciendus est, quia si homini pecus suum furtim ablatum et alii venundatum fuerit; ille cui ablatum est, repertum cum omni jure repetit, qui vero vendidit aut qui emit, absque contradictione uterque dimittet illud. Sic et dignitas potestatis quae secundum justitiam meam debet possideri, si per aliquem furtivo munere diripitur, et in alios perverse dissipatur; a me cum districto judicio requiritur, ac propterea ille qui eam in mercatum posuit, vel qui eam indigne comparavit, utilitate illius justo judicio uterque carebit, quia templum nomini meo consecratum, donum rapinae fecerunt. Quomodo? [Col. 0686A] Sapientiam et consilium quod a me in corde suo habuerunt: sua sententia in forum posuerunt. sibi ex hoc pecuniam iniquitatis in aliorum perditione recipientes. Quapropter mercatum illum in amara poenitentia abjicient; vel mihi inde in igne diri ardoris respondebunt. Nam qui viventem dignitatem quam spiritus in spiritualibus apicibus vivificat, mortuo pretio comparans ad fetorem scaturientis putredinis perducere conatur: ex ipsa praesumptionis perversitate (nisi citius poeniteat) in perditionem detrudetur, ut accensus in Spiritu sancto desertor erroris relinquensque omnia filius columbae Petrus, transeunti turbini qui in teterrima nigredine lucem volebat absorbere dicit: Pecunia tua tecum sit in perditionem; quoniam donum Dei [Col. 0686B] existimasti pecunia possideri. Non est enim tibi pars neque sors in sermone isto. Cor enim tuum non est rectum coram Deo (Ac 8,21). Hoc tale est: Pecunia fallacis confidentiae tuae quam habes in aliena re ut dominum, ipsa autem te habens ut mancipium imo ut nihilum, sit tibi in perditione gehennalis ignis; si hoc donum quod ignei Spiritus sancti est, per nefas pecuniae comparatum, impoenitens retinueris, quoniam in transitoria scientia animae tuae accensionem ipsius acutissimi inspectoris, fallaciter existimasti pecunia possideri; quam diffisus es te posse habere dono Dei. Si autem ob causam hanc poenitueris: illud quod emisti dimittes, pecuniamque quam pro ipso dedisti sic perditam senties, quia quod aeternum est, cum luto mercari voluisti ab illo, qui te formavit [Col. 0686C] ex limo. Sed te in illa emptione durante, non habebis partem lucis in consortio supernorum angelorum; quoniam in sermone linguae tuae rapacitatem cordis tui protulisti, aliud concupiscens quam cives aeternae claritatis desiderent. Unde et cor tuum in hac perversitate coram Deo injustum est: hoc volens habere per emptionem pecuniae, quod gratis a Deo donandum est. Itaque desertores hujus divini pacti, quia illud quaerere deberent gratuito dono Spiritus sancti et non faciunt, justo judicio per me vanis simulacris comparantur; quoniam ut illa opus manuum existentia a veritatis consortio sunt vacua, sed tamen ab infidelibus pro Deo coluntur, sic et isti per contrarietatem terrenorum munerum illuminatione Spiritus sancti carentes, fallaces magistri [Col. 0686D] efficiuntur, non electi in suspirio animae suae veluti officio illo sint indigni, sed in flagrante superbia illud ab hominibus accipientes voluntatem meam in hoc non considerantes. Quapropter nescio unde sint illi et quasi alieni sunt a me; quia ob hanc injustitiam suam si sic perseveraverint, a me projecti sunt. Si autem ex toto corde poenituerint, eos suspiciens, gaudium super ipsos faciam angelorum.

Sed, quamvis injuste agant qui perverso ardore has dignitates desiderant, nec eis consentiendum sit qui eas sua nequitia invadere nituntur, ut dictum est; ipsa tamen regimina bona ad utilitatem hominum a Deo bene disposita sunt, nec eis superbe et pertinaciter resistendum est, sed potius in amore meo obediendum. Unde nullus fidelium qui Deo vult digne [Col. 0687A] obtemperare opponat se magisterio sibi praesidenti: quoniam illud imitatur honorem Dei, custodiens et pascens oves ipsius, ut honor ipsarum ovium non dissipetur in alienum qui fur et latro est; quia ut nullus debet repugnare Deo, sic nemo debet insipienter resistere magisterio suo. Ergo omnis homo vivens in anima et corpore altioribus se dignitatibus, sive corporales sive spirituales justitias retineat: subjectus eis debet obedire ut in timore magisterii earum dirigatur constituta lex hominum, ne ipsi deviantes in indisciplinata libertate voluntatis suae sibi ipsis legem ponant secundum quod voluerint, sic errantes in via Domini, quia ne errent; propter hoc potestas a Deo est. Quomodo? Inspiratione Spiritus sancti regimina hominum disposita [Col. 0687B] sunt; ut per ipsa discant homines timere Dominum. Quae si illi secundum libitum suum in contrarietatem perverterint; non tamen sic in voluntate Dei est, sed in secreta permissione ejus ut justo judicio concupiscentia illorum in perverso ardore ad detrimentum sui compleatur. Ergo dignitates potestatum inspiratae a Deo ad utilitatem hominum ob magnam necessitatem eorum ab ipso juste ordinatae sunt; ne plebs Dei more pecudum sine regimine vivens, per devia quaeque instabilitatis suae incederet. Unde quae ipsis repugnat, nolens per impulsum superbiae eis in humilitatis subjectione, ut justum est, obedire; non hominibus contradicit, sed mihi Creatori qui cuncta juste dispono, se pertinaciter secundum transgressionem Adae opponitur, propter [Col. 0687C] hanc rebellionem tenebras damnationis sibi accumulans, sicut et ille de gaudio in aerumnas expulsus est; non autem ille qui perversae nequitiae hominum in zelo meo in humilitate incedens non consentit, quia is justitiam justitia Dei potius auget quam minuat, si hoc congruenter et opportune fecerit; sed is qui ipsas dignitates per elatam superbiam indecenter opprimere voluerit, quoniam ille mea dispositione ad utilitatem viventium, ut praedictum est, propalatae sunt. Et qui contra eas superbe calcitrat, inspirationi meae repugnat, quamvis aliqui insania ignorantiae suae timorem meum non inspicientes, eisdem dignitatibus in iniquitate voluntatis suae divinum praeceptum praevaricantes se ingerant, quod [Col. 0687D] justo judicio ita fieri permitto ut desiderant ipsi, per aequissimam examinationem ex hoc in gravi poenitentia aut in igne gehennae responsuri.

Sed ut vides quod ex his quidam ab hac stultitia cessantes mundi effecti sunt, aliis in eadem nequitia et sorde sua perseverantibus: hoc est quod ex eis aliqui per inspirationem divinam a perversitate sua resipiscentes, per puram et veram poenitentiam mundari et salvari merentur, aliis obduratis et impoenitentibus in eadem calliditate sua et immunditia usque ad finem vitae suae permanentibus, atque ita suffocatis miserabiliter et crudeliter in tormentis dirae mortis morientibus.

Quod autem intra praedictum aedificium conspicis versus praefatam turrim Ecclesiae, quasi septem albi [Col. 0688A] coloris marmoreas columnas in miram rotunditatem tornatas, stantes: hoc est quod in opere omnipotentis Patris ad munimentum et ad decorem novae sponsae, Spiritus sanctus inspirationis suae septem candidissima sustentacula omnem adversitatem tempestatum sua fortitudine abstergentia declarans, summam potestatem nec initium nec finem in rotunditate aeternitatis habentem manifestavit. Quae sunt altitudinis septem cubitorum; quia omnem fortitudinem et altitudinem totius humani intellectus illa dona excedentia, eum qui cuncta creavit purissima fide colendum demonstrant. Et in summitate sua quasi ferreum et rotundum habent tabulatum, decenter aliquantulum in altitudinem sursum erectum; quoniam in excellentia suae claritatis invincibilem [Col. 0688B] et incomprehensibilem divinitatis potestatem designant, tegentem et sustentantem illos elegantissima rectitudine sua in coelestibus, qui se hic per dona sancti Spiritus separaverint a carnalibus voluptatibus.

Quod autem in cacumine ejusdem tabulati vides quasi pulcherrimam imaginem stantem: hoc est quod virtus haec in altissimo Patre ante omnem creaturam fuit, ordinans in consilio ejus quaeque instrumenta creaturarum quae in coelo et in terra condita sunt, ipsa scilicet magnus ornatus fulgens in Deo, latissimusque gradus graduum caeterarum virtutum existens in ipso, eique dulcissima amplexione inardentis amoris conjuncta tripudio. Quae ad homines in mundum aspicit; quoniam illos [Col. 0688C] qui eam sequi voluerint sua protectione semper regit et custodit, eos valde diligens; quia constant in ipsa. Nam imago illa sapientiam Dei designat; quia omnia per ipsam a Deo creata sunt et reguntur, cujus caput veluti fulgur tanto nitore radiat, ut illud ad plenum non possis considerare; quoniam divinitas terribilis et blanda omni creaturae est, omnia videns et considerans, ut oculus hominis ea dijudicat quae sibi fuerint apposita, a nullo tamen hominum in profunditate mysterii sui ad finem valens perduci. Unde et manus ad pectus suum decenter componit: quae est potestas sapientiae quam ad se ipsam sapienter constringit, ita quod omne opus suum tali modo dirigit, ut nullus [Col. 0688D] ei in aliquo nec prudentia nec potentia resistere possit, pedibus ejus in ipso tabulato tibi ad videndum occultatis; quia profunda ejus in corde Patris absconsa nulli hominum patent, soli Deo secreta ejus nuda et manifesta. Quod vero circulum in modum coronae multo fulgentem splendore habet in capite: hoc est quod majestas Dei initio et fine carens incomparabili nitet honore, tanto fulgore Divinitate radiante, ut acies mortalium mentium in ipsa reverberentur. Sed quod tunica aurei coloris induitur: hoc est quod opus sapientiae quasi in purissimo auro frequenter consideratur. Quapropter et a pectore deorsum usque ad pedes zona una descendens pretiosissimarum gemmarum ornata, viridis scilicet albi et rubei atque aerei purpureo [Col. 0689A] fulgore interlucente coloris decoratur; quoniam ab exordio mundi cum primum sapientia opus suum in apertam ostensionem dedit, jamque se usque ad finem saeculorum quasi una via tetendit in sanctis et justis mandatis ornata, videlicet prima plantatione viridis germinis patriarcharum et prophetarum, quae in aerumnis gemitus laboris sui maximo desiderio Filium Dei flagitabant incarnari, et deinde decorata candidissima virginitate in virgine Maria, et postea in robustissima et rubente martyrum fide, ac demum in contemplationis purpurea et lucida charitate, qua Deus et proximus per calorem sancti Spiritus diligendus est, quod ita ad terminum mundi procedet admonitione illius non cessante, sed semper quandiu saeculum durat emanante, ut etiam [Col. 0689B] haec virtus in exhortatione sua declarat, ut praedictum est.

Sed quod iterum in pavimento ipsius aedificii tres alias imagines vides: hoc est quod hae virtutes terrena calcantes, et coelestia in divino opere sectantes tria instrumenta per quae Ecclesia in filiis suis aeterna petit designant, nutrimentum scilicet magistrorum et pugnam fidelium adversus diabolum, ac reversionem eorum de consensu vitiorum; quarum una praefatis columnis acclivis est; quia ecclesiastici doctores per donum sancti Spiritus imbuti, requiem capiunt ipsius fortitudine; et reliquae duae ante ipsam sibi collaterales stant, quoniam dilectio Dei et proximi ejus exhortatione in [Col. 0689C] istarum conjuncta et sociabili continetur operatione. Unde et se omnes ad columnam humanitatis Salvatoris et ad praefatam turrim dirigunt; quia pari unanimitate Filium Dei verum Deum et verum hominem in Ecclesia devotissime coli et adorari ostendunt, justitiam per justitiam elevantes, designando videlicet in antiquis sanctis altissimum Deum in incarnatione Filii ejus salvationem operatum animarum.

Sed haec imago quae ipsis columnis acclivis est, praefigurat justitiam Dei; quoniam ipsa post sapientiam per Spiritum sanctum in hominibus cum omnibus justitiis suis operatur, tantae latitudinis apparens ut latitudo quinque hominum sibi astantium nominari potest; quod est expansio quinque sensuum [Col. 0689D] humanae capacitatis, cum quibus ipsa in latitudine legis Dei conversatur, continens et conservans a Deo instituta praecepta vitae, ipsam diligentibus. Quae et tantae proceritatis est, ut longitudinem ejus perfecte discernere non valeas, ita etiam quod per omne hoc aedificium prospiciat; quia ipsa in latitudine sua humanum intellectum excellens, sursum tendit ad coelestia; sic quod etiam in incarnatione Salvatoris de coelo prospexit: cum idem Salvator scilicet Filius Dei a Patre exivit, qui vera justitia existit. Unde et in omnia ecclesiastica instrumenta aspectum suum dirigit; quoniam illa per eam fabricantur et continentur, ut altiora propugnacula ad fortissimam turrim per quam constare possint conjunguntur. Quapropter et magnum caput [Col. 0690A] et claros oculos habens, acutissime in coelum videt; quoniam maxima et summa bonitas justitiae, lucidissimum visum per incarnatum Filium Dei hominibus declaravit, cum ille in humano corpore terrenis ac tenebrosis oculis se manifestavit: coelestia intuens per redemptionem animarum. Et tota candida et perlucida existit ut serenissima nubes est; quia ipsa in candore et puritate mentium justorum hominum habitat, qui omne studium suum ad hoc intendunt, ut justitiae Dei fidelissime subditi sint. Unde et ipsa nubibus se assimilat; quoniam in cordibus justorum gratam sibi habitationem parat. Sed quod aliam formam hominis in ea nullam conspicis: hoc est quod coelestis et non terrestris manet, secundum quod et tibi declaratum est, videlicet humanis [Col. 0690B] operibus quibus gravantur homines illi non adhaerentibus, sed quae ipsos ad justificationem vitae perducunt; quoniam Deus justus est, ut et ipsa diabolo opposita in opere Dei caeteras virtutes exhortans superius fideliter demonstrat.

Imago autem prima illarum quae ante praedictam imaginem sibi collaterales stant; ostendit fortitudinem, quia post justitiam Dei surgit fortitudo quasi princeps in conspectu summi regis, recto et sancto opere repugnans in hominibus cunctis insidiis adversariorum; armata apparens, videlicet virtute omnipotentis Dei; quoniam ipsa fortis in fide fortiter resistit diabolicae subjectioni. Quapropter et galea, id est superno vigore ad salutem credentium induitur, et lorica: quod est Christianorum lege, [Col. 0690C] quae per justitiam quam continet in se nulla sagitta diabolicae artis aboletur; ac ocreis, scilicet rectis itineribus in doctrina principalium magistrorum frequentatis; atque ferreis chirothecis, quae sunt fortissima et acutissima opera quae fideles perficiunt in Christo. Tenet etiam evaginatum gladium dextra, id est in bono opere nudam et apertam in divina Scriptura Dei admonitionem, quam verus Dei Filius in mystica significatione denudavit, cum interiorem dulcedinem nuclei in detectione legis ostendit. Hastam autem habens sinistra, qua fiduciam aeternorum in hac etiam actione designat infidelibus hominibus se habere, ubi carnalibus concupiscentiis per voluptatem carnis impugnantur. Quod autem [Col. 0690D] sub pedibus suis horribilem draconem conculcat: hoc est quod per viam rectitudinis antiquum et horridum serpentem potestati suae subigit; os etiam illius ferro haste transverberans ita ut ipse immundissimas spumas evomat; quoniam rictus sordidissimae et diabolicae libidinis, in acutissima audacia castitatis transfodiens conspumationem ardentis libidinis, qua ille homines polluit ab eo extorquet. Unde et gladium quem tenet quasi ad feriendum fortiter vibrat; quia Deus penetrabile verbum suum ad interficiendum omnem infidelitatem idolorum et aliorum schismatum quae incredulitatis sunt, in extensa fortitudine manifestavit, sicut et virtus haec in admonitione sua manifestat.

Altera vero imago sanctitatem significat; quoniam [Col. 0691A] cum per fortitudinem diabolo repugnatur, sanctitas in hominibus bonis ad ornatum coelestis militiae oritur. Quae triceps est; quoniam hac trina dignitate ad statum suum perducitur, ita ut in naturali loco capitis et in utroque humero suo caput appareat; quia justa et digna actione Deus caput totius verae exsultationis et in prosperis et in adversis ex quibus vel laetificari vel constristari potest homo, metuendus et venerandus est; medio tamen alia duo aliquantulum supereminente; quoniam ille qui judex bonorum et malorum existit, omnia supereminet sua aequitate. Sed quod idem medium et quod a dextris ejus est tanto fulgore radiant, ut claritas ipsorum visum tuum reverberet, ita quod utrum virilem an muliebrem formam habeant perfecte [Col. 0691B] considerare non valeas: hoc est, quod sanctitas in culmine honoris et in parte prosperitatis aeternae dulcedinis, tanto splendore divinae gratiae perfusa consistit, ut profunditas mysterii ejus ita intellectum hominum excedat, ut prae gravedine mortalitatis nec libertatem nec subjectionem ejus in Christo possit intueri, praeterquam quod viget in ipso. Illo autem capite quod a sinistris apparet aliquantulum obscuro et muliebri consuetudine candido velamine velato; quoniam perfectio haec quae se fortiter constringit ob amorem Dei, in adversitate illa qua ipsa diabolica infestatione et humano opere impugnatur, quasi anxietatem et sollicitudinem quomodo se divino auxilio defendat habet, humillima subjectione in albedine et pulchritudine [Col. 0691C] Christiani certaminis se Redemptori summo gemitibus fidelium cordium commendans. Quod vero tunica ex albo serico eadem imago induta est, hoc est quod opere lucidissimi et suavissimi studii, in quo perfecta sanctitas Filium meum imitatur circumamicta apparet, candidissimis etiam calceamentis munita; quia per mortem Christi, in candore regenerationis spiritus et aquae refulget in [Col. 0692A] mentibus hominum, ut et ipsi mortem ejus imitentur. Et in pectore suo signum crucis habet, circa quod etiam splendor magnus in eodem pectore velut aurora fulgens rutilat; quoniam in intentione mentium fidelium illam diligentissime complectentium recordationem passionis Christi Jesu ruminat. Hac etiam ubique serenissima claritate fidei in eisdem mentibus designans; quod ille qui obediens Patri taliter in sancta humanitate sua passus est voluntate Patris, in pulcherrima aurora solis quae virgo Maria est sine macula peccati natus advenerat. Quod autem in dextra nudum gladium tenet, quem pectori suo et eidem cruci cum multa devotione apponit: hoc est quod bono et sancto opere ostendit, quomodo Scripturas per Spiritum sanctum denudatas [Col. 0692B] in recordatione mentis electorum hominum (quia et ipsi passionis Redemptoris sui dulcissime recordantur) diligit. Unde etiam vides in fronte medii capitis scriptum sanctitas, quia in interiori facie quae est animae absque ulla indignatione pudoris cum gaudio vitae sanctitas cognoscitur, et in fronte dextri, radix boni; quoniam ipsa palam initium et fundamentum in salvatione sanctitatis est, et in fronte sinistri non parcens sibi; quia sine corpore mollitiem et vanitatem carnalium voluptatum abjiciens, semper se in districtione constringit, ornamenta caeterarum virtutum sibi conjungens ut possit perfici et perdurare contendit. Sed et medium ad alia duo aspiciens et illa ad ipsum, utilitatem suam ad invicem conferunt; quoniam ipsa fortiter in unanimitate [Col. 0692C] interioris visionis et dilectionis consistentia, ita ut nullum eorum sine adjutorio alterius durare valeat, verba et admonitiones suas ad profectum hominum dirigunt, ut dictum est. Qui autem acutas aures interioris intellectus habet; hic in ardente amore speculi mei ad verba haec anhelet, et ea in conscientia animi sui conscribat.





Scivias Hildegardis 3800