Fontes CIC t1
129 S. Pius V, const. Romanus Pontifex, 14 oct. 1568 ....................................... 229
130. » const. Intolerabilis, 1 iun. 1569................................. 231
131. » const. Hodie, 14 nov. 1569 ....................................... 235
132. » const. Quam plenum, 2 ian. 1570 ............................ 236
133. » const. Decori, 1 febr. 1570 ....................................... 237
134. » const. Durum nimis, 1 iun. 1570 .............................. 239
135. » const. Quo primum, 14 ini. 1570 .............................. 241
136. » const. Decet, 16 iul. 1570 ..................................... .243
137. » const. Cum ex Ordinum, 23 dec. 1570 ................... 244
138. » const. Romani Pontificis, 2 aug. 1571 .................... 246
139. » const. Romani Pontificis, 6 aug. 1571 .................... 246
140. » const. Ex proximo, 20 srpt. 1571 ............................. 247
141. » const. Ex debito, 6 oct. 1571 .................................... 248
142. Gregorius XIII, const. Inter metent, .'<> maii 1572 249
143. » const. Deo -.aeris, Ut itcc. 1572............................. 250
144. » const. Cum interdum, 11 inaft 1573 ..................... 254
145. • const. Officii nostri, 6 aug. 1574 ............................ 256
146. • const Sanctissimus, i 1575, Professio fidei Graecis pr.ii-si i 257
147. . const. l'hi t:ral,ar. 11 lim. 1575................................. 259
148. . const Dubiis. VI tln. 1581 ........................................ 260
149. . const Ad tollendum, (ire. 1582 ............................... 261
150. » const Quanto ira. tu.'slus, I febr. 1583 ................. 262
151. . const / </><>%<
152. • const. Ilwi.no vii i niicio, 5 ian. 1584 ..................... 265
153. • tonst. r. < n.tr ite Domino, 25 maii 1584 ................ 269
154. . const Inlrr .t •• ./. ,V.i ., 5 »rpt. 1584 ........................ 275
155. • const Populis. Ium. I«>H\................................ 277
156....................... Sixtilf V, const Montana \ /¦•onliln, Hi »t. . IW>...... 277
157. • Comt. Coell rl ter r.n, % Ian l'iHfi................................. 281
158. • const. Qua lia \/i.-stola ar, 18 maii. 1586................... 285
159. . tonst. Post iiiam. I (In I5HA........................................... 286
160. . emisi. Reiicio.a. II ipi ISK / ........................................................ 293
161. • rp. i am frequenter. I! Illti l%87..................................... 298
162. • const Cum d, om-nha-, .'(» in.v. 1587........................ 299
161. • const. s .n. i. /'/i. Hi iii.ut. I V<8........................................ 303
164. . const id Romanum, 21 "Ct. 1588 ............................... 304
165. . const. t ffra. natam, ."J oct l'.KH................................... 308
166. . const. Sa-ntam et alalart, 5 i.iii. 1589 ........................ 311
167. const. Cum sacrosarii tam, <i ian. 1589........................... 314
168 Gregorius XIV, const. Romanus Pontifex, 19 dec. 1590 ......................317
169. • const Sanctissimus, n. 1591......................... 317
170. • const ( ircumspeeta, 15 mart. 1591.............. 319
171. . const. Onus Apostolicae, 15 maii 1591 ................ 321
172. » const. Cum illius, 24 maii 1591 ................... 327
173. const. Sedes Apostolica, 31 maii 1591...... 330
174.....Innocentius IX, const. Quae ab huc, 4 nov. 1591 ............... 331
175............... Clemens VIII, const. Ad Rom,ini, 14 febr. 1592. . . i...... 332
176. • const. Ullus vices, 17 aug. 1592 ............................ 334
177............................................................................................... Clemens VIII, decr. Sanctissimus, 26 niai 1593 ............................................................................................... 338
178. » const. Religiosae congregationes, 19 iun. 1594 .... 339
179. > instr. Sanctissimus, 31 aug. 1595 ........................ 343
180. » const. Ex quo, 10 febr. 1596 ................................. 346
181. » const. Suscepti muneris, 23 febr. 1596 ............... 348
182. » const. Romanum Pontificem, 28 febr. 1596 ....... 350
183. » const. Regularis disciplinae, 12 mart. 1596 351
184. » decr. Sanctissimus, 18 aug. 1597 ....................... 351
185. • const. Cum ob nonnullas, 10 apr. 1598 .............. 352
186. » decr. Sanctissimus, 20 iun. 1599 ........................ 353
187. • decr. Nullus omnino, 25 iiii. 1599 ......................... 354
188. » const. Etsi alias, 1 dec. 1601 ................................ 357
189. » const. Cum ad regularem, 19 mari 1603 ............. 358
190. » const. Quoniam, 23 iul. 1603 ................................ 363
191. » const. Cum Sanctissimum, 7 iul. 1604 ................ 36$
192. » const. Quaecumque, 7 dec. 1604 ........................ 366
193............................................................................................... Paulus V, const Inter caetera, 30 dec. 1605 ............................................................................................... 370
194. » const. Romanus Pontifex, 1 sept. 1606 ................. 371
195. . const. Sanctissimus, 22, oct 1609 ........................... 373
196. » const. Quae salubriter, 3 nov. 1610......................... 374
197. » const. Monialium, 10 iul. 1612................................. 377
198. » const. Apostolicae Sedi, 17 iun. 1614.................... 378
199............................................................................................... Qregorius XV, const. Inscrutabili, 5 febr. 1622 ............................................................................................... 379
200. » const. Inscrutabili, 22 iun. 1622 .......................... 381
201. » const. Universi, 30 aug. 1622 .............................. 384
202. » const. Omnipotentis Dei, 20 mari. 1623 ............. 386
203 Urbanus VIII, const. Sacrosancti, 30 sept. 1623 ................................................ 386
204. » const. Romanus Pontifex, 28 aug. 1624 ............ 388
205. » const. Secretis, 11 dec. 1624 .............................. 390
206. » motu propr. Licet nullus, 10 sept. 1626 .............. 392
207. » const. Apostolatus officium, 23 mart. 1628 ........ 393
208. » const. Cum sicut, 12 sept. 1628 ......... 394
209. • const. Decet Romanum Pontificem, 2 ian. 1631 .... 395
210. . const. Inscrutabilis, 31 mart. (1 apr.) 1631 .......... 396
211. » litt. ap. Ex debito, 22 febr. 1633 .......................... 399
212. » const. Nuper pro parte, 25 iun. 1633 ................. 401
213. » const. Coelestis Hierusalem, 5 iul. 1634 ........... 402
214. » const. Si quid est, 2 sept. 1634 ........................... 406
215. const. Sancta Synodus, 12 dec. 1634 ... . 408
216. » const. Cum sicut accepimus, 21 maii 1635 ..... 413
217. » const. Magnum in Christo, 20 iun. 1637 ............ 414
218. » const. Cum sicut dilectus, 2 mart. 1638 ............. 415
219. • const. Nuper, 17 nov. 1638 .................................. 416
220. . const. Nuper, 16 oct. 1640 .................................... 416
221. const. In eminenti, 6 mart. 1641................... 418
222. . const. Cum Ecclesiae, 30 ian. 1642 .................... 422
233. • const. Sacrosancta Tridentina Synodus, 15 mart. 1642. . 423
224. const. Quamvis, 15 iul. 1642 ....................... 424
225. » consl. Aequum est, 19 iul. 1642 ......................... 426
226. Urbanus VIII, const. Universa, 13 sept. 1642.................. 427
227. » const. Honorum, 24 febr. 1643....................... 429
228. » const. Quamvis, 17 iun. 1644 ........................ 431
229....Innocentius X, const. In supremo, 15 nov. 1644 432
230. » const. Ex iniuncto, 22 febr. 1645 (1646)....... 434
231. » const. Cum iuxta, 19 febr. 1646 .................... 440
232. » const. Cum sicut, 14 maii 1643 (1653)......... 441
233. » const. Instaurandae, 15 oct. 1652 ................ 445
234. » const. In supremo, 8 (18) apr. 1653 ............. 44S
235................................................................................................ Alexander VII, const. Sacrosancti, 18 ian. 1658 ................................................................................................ 450
236. » litt. ap. Alias, 27 febr. 1660 ............................ 453
237. » const. Cum circa, 20 iul. 1660 ...................... 454
238. » const. Quia Ecclesia, 26 iul. 1662 ............... 457
239. » const. Apostolica solicitudo, 7 aug. 1662.... 459
240. » const. Felici, 20 oct. 1664 ............................. 460
241. » const. Cum noviter, 8 apr. 1666 .................... 462
242................................................................................................ Clemens IX, motu propr. Cum a prima, 28 febr. 1668 ............................................................................................. 464
243. t const. Solicitudo, 17 iun. 1669................................... 465
244. » const. In excelsa, 13 sept. 1669 .............................. 468
245. » const. Speculatores, 13 sept. 1669.......................... 469
246................................................................................................ Clemens X, const. Superna, 21 iun. 1670 472
247. » const. Nuper pro parte, 18 ian 1672 ....................... 476
248. » const. Alias pro parte, 18 ian. 1672......................... 477
249................................................................................................ Innocentius XI, const. Exponi nobis, 2 dec. 1676 ............................................................................................. 478
250. • const. Ad Nostri Apostolatus, 12 mart. 1677 479
251. » breve 11 apr. 1682, articuli Cleri Gallicani, reiecti. . . 480
252. » const. Caelestis Pastor, 20 nov. 1687, propositiones Michaelis de Molinos, damn...................... 481
253. Alexander VIII, const. Inter multiplices, 4 aug. 1690 ............................................................................................. 484
254. » const. Alias emanavit, 21 oct. 1690 ............ 486
255. » const. Cum alias, 22 dec. 1690 ................... 488
256 Innocentius XII, const. Ut iudicium, 15 oct. 1693 ........................ 489
257. » const. Christifidelium, 16 febr. 1694........... 493
258. » const. Speculatores, 4 nov. 1694 ............... 501
259. » const. Ecclesiae Catholicae, 22 sept. 1695 505
260. » const Nuper, 23 dec. 1697 .......................... 509
261. » const. Emanavit, 6 sept. 1698 ..................... 518
262. » const. Nuper a Congregatione, 24 apr. 1699 519
263. » const. Cum sicut, 19 apr. 1700.................... 520
264................................................................................................ Clemens XI, decr. Nonnulli, 15 dec. 1703 522
265. » const. Commissi Nobis, 6 dec. 1708 ...................... 523
266. » const. In supremo, 24 aug. 1709.............................. 523
267. » const. Alias, 5 oct. 1709 .................................... 527
268. » const Alias cum, 5 oct. 1709............................. 531
269. » const. Ad Apostolatus, 18 iun. 1712..... • . . 535
270. » const. Unigenitus, 8 sept. 1713, propositiones Paschasii Quesnel, damn 539
271. » const. Ad plurimas, 23 dec. 1713............................ 542
272. » const. Ad Apostolatus, 7 sept 1714......................... 551
273.................. Clemens XI, const. Nova semper, 29 nov. 1714 557
274. » const. Accepimus, 11 ian. 1715...................... 561
275. » const. Ex illa, 19 mart. 1715................................... 566
276. » const. Pastoralis officii, 28 aug. 171S............ 571
277. » const. Ad Apostolatus, 18 aug. 1719............. 576
278. » const. Non sine ingenti, 5 ian. 1720 .............. 579
279. Innocentius XIII, const. Cum ad infrascriptam, 13 sept. 1721 .... 581
280. » const. Apostolici ministerii, 23 maii 1723 582
281........................................................................................... Benedictus XIII, const. Omnium saluti, 20 aug. 1724 ........................................................................................ 592
282. » const. Romani Pontificis, 7 sept. 1724 .... 593
283. » const. In supremo, 23 sept. 1724 ............. 598
284. • const. Romanus Pontifex, 23 apr. 1725 ... . 609 285 » const. Pius et misericors, 28 apr. 1725 612
286. » const. Apostolicae Ecclesiae, 2 maii 1725 614
287. » const. Commissi Nobis, 6 maii 1725 ....... 616
285. • const. Creditae Nobis, 9 maii 1725 .......... 618
289. • const. Pastoralis officii, 19 maii 1725 ...... 622
290. » const. Ex quo, 8 iun. 1725 ......................... 624
291.. » const. Custodes, 7 mart. 1726 .... V ... 628
292. » const. Pastoralis officii, 27 mart. 1726 ..... 633
293. » const. Maxima vigilantia, 14 iun. 1727 .... 636
294. » const. Militantis Ecclesiae, 21 iun. 1727 . 640
295.............................................................................................. Clemens XII, const. Pastorale officium, 10 ian. 1731 ........................................................................................... 641
296. » litt. ap. Compertum, 24 aug. 1734 ................ 645
297. » const. Admonet Nos, 11 aug. 1735 .............. 652
298. » const. Dudum, 26 mart. 1736 ........................ 654
299. » litt. ap. In eminenti, 28 apr. 1738 ................... 656
300. » litt. ap. Concredita Nobis, 13 maii 1739 ...... 658
301. » const. De salute, 23 nov. 1739 ..................... 661
302...... Benedictus XIV, const. Ad Apostolicae, 17 oct. 1740. • 662
303. » const. Quod Sancta, 23 nov. 1740 ........ 665
304. » ep. encycl. Ubi primum, 3 dec. 1740 . . . .... 670
305. » const. Cum ad, 9 ian. 1741 ....................... 674
306. . const. Apostolicae servitutis, 25 febr. 1741 675
307. » ep. encycl. Matrimonii, 11 apr. 1741 ........ 677
308. » ep. encycl. Non arnbigirnus, 30 maii 1741 678
309. » const. Sacramentum Poenitentiae, 1 iun. 1741 .... 680
310. » ep. encycl. Cum Sacrarum, 1 iun. 1741 .. 680
311. » ep. encycl. Quanta cura, 30 iun. 1741 ..... 682
312. » ep. Pro eximia, 30 iun. 1741...................... 684
313. » ep. encycl. Orave, 15 aug. 1741 ............... 685
H4. » ep. encycl. In suprema, 22 aug. 1741 ...... 687
315. » ep. encycl. Quamvis Paternae, 26 aug. 1741 .... 689
316. » const. Universalis, 29 aug. 1741 .............. 691
317. » const. In sublimi, 29 aug. 1741 ................. 693
318. > const. Dei miseratione, 3 nov. 1741 ........ 695
319 » ep. encycl. Satis Vobis, 17 nov. 1741 ..... 701
320. » const Ad Sepulcra, 23 nov. 1741 ............. 705
321. > ep. encycl. Immensa, 20 dec. 1741 ......... 708
322. Benedictus XIV, const. Regularis disciplinae, 3 ian. 1742 711
323. » const. Salutare, 3 ian. 1742 ........................ 713
324. > ep. encycl. Etsi minirr.e, 7 febr. 1742 ......... 715
325. » const. Ad Apostolicae, 25 febr. 1742.......... 721
326. » const. Ad militantis, 30 mart. 1742 ............. 723
327. > ep. Cognovimus, 12 maii 1742 ................... 734
328. » const. Etsi pastoralis, 26 maii 1742 ........... 734
329. » const. Ex quo, 11 iul. 1742 .......................... 756
330. » ep. encycl. Nihil profecto, 12 aug. 1742 ...... 769
331. > ep. encycl. Certiores effecti, 13 nov. 1742. 771
332. » motu propr. Essendo, 23 nov. 1742 ........... 773
333. » ep. encycl. Cum illud, 14 dec. 1742............ 774
334. » const. Apostolicae servitutis, 14 mart. 1743 774
335. > ep. Nuper ad Nos, 16 mart. 1743, Professio fidei Ma-
ronitis praescr.............................................................................. 782
136. » ep. encycl. Quemadmodum, 23 mart. 1743 788
337. » ep. encycl. Nimiam licentiam, 18 maii 1743 790
338. » ep. encycl. Demandatam, 24 dec. 1743..... 795
339. » ep. encycl. Inter omnigenas, 2 febr. 1744.. 803
340. • const. Ab augustissimo, 5 mart. 1744 ........ 810
341. » const. Sacerdos in aeternum, 20 apr. 1744 813
342. » ep. Si fraternitas, 8 iul. 1744 ........................ 816
343. » decr. Cum ex relatione, 17 iul. 1744........... 818
144. • const. Apostolica indulto, 5 aug. 1744 ....... 819
345. » ep. encycl. Cum semper oblatas, 19 aug. 1744 .... 824
346. • const. Paternae charitatis, 24 aug. 1744 ... 832
347. » const Inter conspicuos, 29 aug. 1744 ........ 834
348. » const. Omnium sollicitudinum, 12 sept. 1744 .... 838
349. » const. Firmandis, 6 nov. 1744 ..................... 855
350. » ep. Redditae Nobis, 5 dec. 1744 ................ 862
351. » ep. Redditae Nobis fuerunt, 19 dec. 1744. 876
352. ep. Dilectus Filius, 15 ian. 1745 ................ 878
353. ep. In suprema, 16 ian. 1745 ...................... 880
354. » const In regimine, 3 febr. 1745 .................... 882
355. • const. Apostolici muneris, 8 febr. 1745....... 884
356. » const. Pastoralis sollicitudinis, 16 febr. 1745 886
357. » instr. Eo quamvis tempore, 4 maii 1745 .... 890
358. • ep. encycl. Libentissime, 10 iun. 1745 ...... 903
359. • const. Altissimo, 26 iun. 1745 ..................... 911
360. » ep. encycl. Suprema, 7 iul. 1745 ................ 912
361. const Quod inscrutabili, 9 iul. 1745 ........... 914
362. » ep. Sollicitudini, 1 oct 1745 ......................... 926
363. » ep. encycl. Vix pervenit, 1 nov. 1745 ......... 939
364. » ep. encycl. Ab eo tempore, 5 nov. 1745 .... 943
1 (sec. Dionyslum Exiguum).
Can. 13. - De his qui ad exitum veniunt, etiam nunc lex antiqua regu- larisque servabitur; ita ut si quis egreditur e corpore, ultimo et maxime necessario viatico minime privetur. Quod si desperatus, et consecutus communionem, oblationisque particeps factus, iterum convaluerit; sit inter eos qui communionem orationis tantummodo consequuntur. Generaliter autem cuilibet in exitu posito, et poscenti sibi communionis gratiam tribui, episcopus probabiliter ex oblatione dare debebit.
[Mansi, tom. 2, col. 681. - Cf. ibidem Can. 13 in col. 674, 900; itemque Can. 12 in col. 690 cum C. 9, c. XXVI, q. 6].
2 [Missale Romanum. - Cf. Professio Catholicae Fidei initio Codicis Iuris Canonici. - Secundum Dionysium Exiguum vero Mansi, tom. 3, col. 567. - Cf. ibidem col. 566, 574].
3 Can. 8. - Si quis audet dicere adsumptum hominem coadorari cum Deo verbo oportere, et communem pari Deum, tanquam alterum cum altero, adiectio enim unius syllabae hoc cogit intelligi, et non magis una reverentia veneratur Emmanuel, unamque ei glorificationem dependit, iuxta quod verbum caro factum est; anathema sit.
[Mansi, tom. 4, col. 1092. - Cf. ibidem col. 1083].
1 Fontes Codicis Iuris Canonici ex Conciliis Oecumenicis desumpti, qui hic non referuntur, ope Tabellarum in ultimo huius Collectionis volumine positarum reperiri poterunt in antiquo Corpore Iuris Canonici necnon et in constitutionibus Romanorum Pontificum infra descriptis.
4 Can. 9. - Si quis in duabus naturis adorari dicit Christum, ex quo duas adorationes introducunt, separatim Deo verbo, et separatim homini : vel si quis ad interemptionem vel ad confusionem deitatis et humanitatis, unam naturam sive substantiam eorum quae convenerunt introducens, sic Christum adorat, sed non una adoratione Deum verbum incarnatum cum propria ipsius carne adorat, sicut ab initio Dei ecclesiae traditum est, talis anathema sit.
[Mansi, tom. 9, col. 382].
5 His ita se habentibus, regiae quasi continuati semitae, sequentesque divinitus inspiratum sanctorum patrum nostrorum magisterium, et catholicae traditionem ecclesiae (nam Spiritus Sancti hanc esse novimus, qui nimirum in ipsa inhabitat) definimus in omni certitudine ac diligentia, sicut figuram pretiosae ac vivificae crucis, ita venerabiles ac sanctas imagines proponen- das, tam quae de coloribus et tessellis, quam quae ex alia materia congruenter in sanctis Dei ecclesiis, et sacris vasis, et vestibus, et in parietibus ac tabulis, domibus et viis: tam videlicet imaginem Domini Dei et Salvatoris nostri Iesu Christi, quam intemeratae dominae nostrae sanctae Dei genitricis, honorabiliumque angelorum, et omnium sanctorum simul et almo- rum virorum. Quanto enim frequentius per imaginalem formationem videntur, tanto qui has contemplantur, alacrius eriguntur ad primitivorum earum memoriam et desiderium, ad osculum, et ad honorariam his adorationem tribuendam. Non tamen ad veram latriam, quae secundum fidem est, quaeque solam divinam naturam decet, impartiendam : ita ut istis, sicuti figurae pretiosae ac vivificae crucis, et sanctis evangeliis, et reliquis sacris monumentis, incensorum et luminum oblatio ad harum honorem efficiendum exhibeatur, quemadmodum et antiquis piae consuetudinis erat. Imaginis enim honor ad primitivum transit: et qui adorat imaginem, adorat in ea depicti r bsistentiam...
Eos ergo qui audent aliter sapere aut docere, aut secundum scelestos haereticos ecclesiasticas traditiones spernere, et novitatem quamlibet excogi- tare, vel proiicere aliquid ex his quae sunt ecclesiae deputata, sive evangelium, sive figuram crucis, sive imaginalem picturam, sive sanctas reliquias martyris; aut excogitare prave, aut astute ad subvertendum quidquam ex legitimis traditionibus ecclesiae catholicae; vel etiam quasi communibus uti
sacris vasis, aut venerabilibus monasteriis: si quidem episcopi aut clerici fuerint, deponi praecipimus; monachos autem vel laicos a communione segregari.
Haec est fides apostolorum, haec fides patrum, haec fides orthodoxorum: haec fides orbem terrarum constabilivit. Credentes in unum Deum in Trinitate collaudatum, honorabiles eius imagines salutamus. Qui sic non habent, anathema sint. Qui non ita sentiunt, eiiciantur ab ecclesia. Nos antiquum catholicae ecclesiae institutum sequimur. Nos addentes vel dementes quidquam de catholica ecclesia, anathematizamus. Nos adventitiam novitatem Christianos accusantium anathematizamus. Nos venerandas imagines recipimus. Nos qui non ita sentiunt, anathemati subiicimus. His qui accipiunt sacrae scripturae dicta adversus idola in venerandas imagines, anathema. Ei qui non salutat sanctas imagines, anathema. His qui sacras imagines idola vocant, anathema. His qui dicunt Christianos accedere ad imagines tanquam ad deos, anathema. His qui dicunt per alium nos, quam per Christum Deum nostrum liberatos ab idolis, anathema. His qui dicere audent catholicam ecclesiam idola unquam recepisse, anathema. Omnibus haereticis anathema. Concilio, quod in venerandas infremuit imagines, anathema...
Si quis evangelicas historias imaginibus expressas non admittit, anathema.
Si quis ipsas non salutat, cum sint in nomine Domini et sanctorum eius, anathema.
Si quis omnem ecclesiasticam traditionem sive scriptam, sive non scri- tpam reiicit, anathema.
[Mansi, tom. 13, col. 378, 379, 414, 415. - Cf. ibidem col. 730, 739].
6 Can. 3. - Sacram imaginem domini nostri Iesu Christi et omnium liberatoris et salvatoris aequo honore cum libro sanctorum evangeliorum adorari decernimus. Sicut enim per syllabarum eloquia, quae in libro feruntur, salutem consequemur omnes; ita per colorum imaginariam operationem, et sapientes et idiotae cuncti, ex eo quod in promptu est, perfruuntur utilitate; quae enim in syllabis sermo, haec et scriptura, quae in coloribus est, praedicat, et commendat; et dignum est, ut secundum congruentiam rationis, et antiquissimam traditionem propter honorem, quia ad principalia ipsa referuntur, etiam derivative iconae honorentur, et adorentur aeque ut sanctorum sacer evangeliorum liber, atque typus pretiosae Crucis. Si quis ergo non adorat iconam salvatoris Christi, non videat formam eius, quando veniet in gloria paterna glorificari et glorificare sanctos suos : sed alienus sit a com-
munione ipsius et claritate: similiter autem et imaginem intemeratae matris eius et Dei genitricis Mariae; insuper et iconas sanctorum angelorum depingimus, quemadmodum eos figurat verbis divina scriptura; sed et laudabilissimorum apostolorum, prophetarum, martyrum, et sanctorum virorum, simul et omnium sanctorum, et honoramus et adoramus. Et qui sic se non habent, anathema sint a Patre, et Filio, et Spiritu sancto.
Can. 12. - Apostolicis et synodicis canonibus, promotiones et consecrationes episcoporum et potentia et praeceptione principum factas penitus interdicentibus, concordantes definimus, et sententiam nos quoque proferimus, ut si quis episcopus per versutiam vel tyrannidem principum huiusmodi dignitatis consecrationem susceperit, deponatur omnimodis, utpote qui non ex voluntate Dei, et ritu ac decreto ecclesiastico, sed ex voluntate carnalis sensus ex hominibus et per homines Dei domum possidere voluit, vel consensit.
Can. 21. - Dominicum sermonem, quem Christus sanctis apostolis et discipulis suis dixit, quia: Qui vos recipit, me recipit; et qui vos spernit, me spernit, ad omnes etiam qui post eos secundum ipsos facti sunt summi pontifices et pastorum principes in ecclesia catholica dictum esse credentes, definimus, neminem prorsus mundi potentium, quemquam eorum qui patriarchalibus sedibus praesunt inhonorare, aut movere a proprio throno tentare, sed omni reverentia et honore dignos iudicare; praecipue quidem sanctissimum papam senioris Romae, deinceps autem Constantinopoleos patriarcham, deinde vero Alexandriae, ac Antiochiae, atque Hierosolymorum; sed nec alium quemcumque conscriptiones contra sanctissimum papam senioris Romae, ac verba complicare, et componere sub occasione quasi diffamatorum quorumdam criminum ; quod et nuper Photius fecit, et multo ante Dioscorus. Quisquis autem tanta iactantia et audacia usus fuerit, ut secundum Photium, vel Dioscorum, in scriptis, vel sine scriptis iniurias quasdam contra sedem Petri apostolorum principis moveat, aequalem et eamdem quam illi condemnationem recipiat. Si vero quis aliqua saeculi potestate fruens vel potens pellere tentaverit praefatum apostolicae cathedrae papam, aut aliorum patriarcharum quemquam, anathema sit. Porro si synodus universalis fuerit congregata, et facta fuerit etiam de sancta Romanorum ecclesia quaevis ambiguitas et controversia, oportet venerabiliter, et cum convenienti reverentia de proposita quaestione sciscitari, et solutionem accipere, aut proficere, aut profectum facere, non tamen audacter sententiam dicere contra summos senioris Romae pontifices.
[Mansi, tom. 16, col. 161, 167, 174. - Cf. ibidem col. 399J.
7 Can. 3. - Presbyteris, diaconibus, vel subdiaconibus, concubinarum et uxorum contubernia penitus interdicimus, et aliarum mulierum cohabitationem, praeter quas synodus Nicaena per solas necessitudinum causas liabi-
tare permisit, videlicet matrem, sororem, amitam, vel materteram, aut alias huiusmodi, de quibus nulla valeat iuste suspicio oriri.
Can. 4. - Praeterea iuxta beatissimi Stephani papae sanctionem statuimus, ut laici quamvis religiosi sint, nullam tamen de ecclesiasticis rebus aliquid disponendi habeant facultatem: sed secundum apostolorum canones, omnium negotiorum ecclesiasticorum curam episcopus habeat, et ea velut Deo contemplante dispenset. Si quis ergo principum aut laicorum aliorum, dispensationem vel donationem rerum sive possessionuin ecclesiasticarum sibi vendicaverit, ut sacrilegus iudicetur.
[Mansi, tom. 21, col. 282].
8
Concilium Lateranense II (a. 1139).
Can. 13. - Porro detestabilem et probrosam Divinis et humanis legibus per scripturam in veteri et in novo testamento abdicatam: illam, inquam, insatiabilem foeneratorum rapacitatem damnamus, et ab omni ecclesiastica consolatione sequestramus: praecipientes, ut nullus archiepiscopus, nullus episcopus, vel cuiuslibet ordinis abbas, seu quivis in ordine et clero, nisi cum summa cautela, usurarios recipere praesumat, sed in tota vita infames habeantur: et, nisi resipuerint, Christiana sepultura priventur.
[Mansi, tom. 21, col. 529, 530].
9
Concilium Basileense (a. 1431).
Sessio XXI.
Cap. 8. - Abusum aliquarum Ecclesiarum, in quibus Credo in unum Deum, quod est symbolum et confessio Fidei nostrae, non complete usque ad finem cantatur, aut praefatio seu oratio Dominica omittitur, vel in Ecclesiis cantilenae saeculares voce admiscentur, seu missa etiam privata sine ministro aut per secretas orationes ita submissa voce dicitur, quod a circumstantibus audiri non potest, abolentes, statuimus ut qui in his transgressor inventus fuerit a suo superiore debite castigetur.
( M ansi, tom. 29, col. 107].
10
Fontes CIC t1