Jesus Sirach (NV) 24
24 1 Laus sapientiae. Sapientia laudabit animam suam et in Deo honorabitur et in medio populi sui gloriabitur
2 et in ecclesia Altissimi aperiet os suum et in conspectu virtutis illius gloriabitur
3 et in medio populi sui exaltabitur et in plenitudine sancta admirabitur
4 et in multitudine electorum habebit laudem et inter benedictos benedicetur dicens:
5 " Ego ex ore Altissimi prodivi, primogenita ante omnem creaturam.
6 Ego feci in caelis, ut oriretur lumen indeficiens, et sicut nebula texi omnem terram.
7 Ego in altissimis habitavi, et thronus meus in columna nubis.
8 Gyrum caeli circuivi sola et in profundum abyssi ambulavi,
9 in fluctibus maris et in omni terra steti
10 et in omni populo et in omni gente primatum habui
11 et omnium excellentium et humilium corda virtute calcavi. In his omnibus requiem quaesivi: cuius in hereditate morabor?
12 Tunc praecepit et dixit mihi Creator omnium, et, qui creavit me, quietem dedit tabernaculo meo
13 et dixit mihi: "In Iacob inhabita et in Israel hereditare et in electis meis mitte radices".
14 Ab initio ante saecula creata sum et usque ad futurum saeculum non desinam.
15 Et in tabernaculo sancto coram ipso ministravi, et sic in Sion firmata sum et in civitate similiter dilecta requievi, et in Ierusalem potestas mea.
16 Et radicavi in populo honorificato et in parte Domini, in hereditate illius, et in plenitudine sanctorum detentio mea.
17 Quasi cedrus exaltata sum in Libano, et quasi cupressus in montibus Hermon. 18 Quasi palma exaltata sum in Engaddi, et quasi plantatio rosae in Iericho.
19 Quasi oliva speciosa in campis, et quasi platanus exaltata sum iuxta aquam in plateis.
20 Sicut cinnamomum et balsamum aromatizans odorem dedi; quasi myrrha electa dedi suavitatem odoris.
21 Et quasi storax et galbanus et ungula et gutta, et quasi libani vapor in tabernaculo.
22 Ego quasi terebinthus extendi ramos meos, et rami mei rami honoris et gratiae.
23 Ego quasi vitis germinavi gratiam, et flores mei fructus honoris et honestatis.
24 Ego mater pulchrae dilectionis et timoris et agnitionis et sanctae spei.
25 In me gratia omnis viae et veritatis, in me omnis spes vitae et virtutis.
26 Transite ad me, omnes, qui concupiscitis me, et a generationibus meis implemini.
27 Doctrina enim mea super mel dulcis, et hereditas mea super mel et favum;
28 memoria mea in generationes saeculorum.
29 Qui edunt me, adhuc esurient; et, qui bibunt me, adhuc sitient.
30 Qui audit me, non confundetur; et, qui operantur in me, non peccabunt:
31 qui elucidant me, vitam aeternam habebunt ".
32 Haec omnia liber testamenti Altissimi,
33 lex, quam mandavit nobis Moyses, hereditas domui Iacob.
34 Posuit David puero suo excitare regem ex ipso fortissimum, et in throno honoris sedentem in sempiternum. 35 Lex, quae implet quasi Phison sapientiam et sicut Tigris in diebus novorum, 36 quae adimplet quasi Euphrates sensum et quasi Iordanis in tempore messis, 37 quae redundavit disciplina sicut Nilus et assistens quasi Geon in die vindemiae. 38 Non perfecit primus scire ipsam, sic nec ultimus investigavit eam. 39 Super mare enim abundavit cogitatio eius, et consilium illius super abyssum magnam. 40 Ego sapientia effudi flumina, 41 ego quasi trames aquae immensae de fluvio et sicut aquaeductus exivi in paradisum. 42 Dixi: " Rigabo hortum meum plantationum et inebriabo prati mei fructum ". 43 Et ecce factus est mihi trames in fluvium, et fluvius meus appropinquavit ad mare. 44 Quoniam doctrinam quasi antelucanum illuminabo et enarrabo illam usque ad longinquum. 45 Penetrabo omnes inferiores partes terrae et inspiciam omnes dormientes et illuminabo omnes sperantes in Domino; 46 adhuc doctrinam quasi prophetiam effundam et relinquam illam in generationes saeculorum et non desinam in progenies illorum usque in aevum sanctum. 47 Videte quoniam non soli mihi laboravi, sed omnibus exquirentibus illam.
25 1 In tribus placitum est spiritui meo, quae sunt probata coram Deo et hominibus:
2 concordia fratrum et amor proximorum et vir et mulier bene sibi consentientes.
3 Tres species odivit anima mea, et aggravor valde animae illorum:
4 pauperem superbum, divitem mendacem, senem fatuum et insensatum.
5 In iuventute tua non congregasti; quomodo in senectute tua invenies?
6 Quam speciosum canitiei iudicium, et presbyteris cognoscere consilium!
7 Quam speciosa veteranis sapientia, et gloriosis intellectus et consilium!
8 Corona senum multa peritia, et gloria illorum timor Dei.
9 Novem insuspicabilia cordis magnificavi, et decimum dicam in lingua hominibus:
10 homo, qui iucundatur in filiis, vivens et videns subversionem inimicorum suorum;
11 beatus, qui habitat cum muliere sensata et non arat in bove et in asino simul; et qui lingua sua non est lapsus, et qui non servivit indigno se; 12 beatus, qui invenit amicum verum, et qui enarrat iustitiam auri audienti;
13 quam magnus, qui invenit sapientiam et scientiam, sed non est super timentem Dominum.
14 Timor Dei super omnia excedit;
15 qui tenet illum, cui assimilabitur?
16 Timor Dei initium dilectionis eius; fides autem initium adhaesionis ei.
17 Omnis plaga tristitia cordis est, et omnis malitia nequitia mulieris.
18 Et omnem plagam et non plagam cordis;
19 et omnem nequitiam et non nequitiam mulieris;
20 et omnem calamitatem et non calamitatem odientium;
21 et omnem vindictam et non vindictam inimicorum.
22 Non est venenum nequius super venenum colubri,
23 et non est ira super iram mulieris; commorari leoni et draconi placebit quam habitare cum muliere nequam.
24 Nequitia mulieris immutat faciem eius et obscurat vultum eius tamquam ursus. In medio proximorum eius accumbet vir eius
25 et invitus suspirabit amare.
26 Parva omnis malitia prae malitia mulieris: sors peccatorum cadat super illam. 27 Sicut ascensus arenosus in pedibus veterani, sic mulier linguata homini quieto. 28 Ne incidas in mulieris speciem et non concupiscas mulieris opes. 29 Ira et irreverentia et confusio magna 30 mulier, si primatum habeat super virum suum. 31 Cor humile et facies tristis et plaga cordis mulier nequam. 32 Manus debiles et genua dissoluta mulier, quae non beatificat virum suum. 33 A muliere initium factum est peccati, et per illam omnes morimur. 34 Non des aquae tuae exitum, nec modicum, nec mulieri nequam veniam prodeundi. 35 Si non ambulaverit ad manum tuam, confundet te in conspectu inimicorum; 36 a carnibus tuis abscinde illam et dimitte illam de domo tua.
26 1 Mulieris bonae beatus vir: numerus enim dierum illius duplex.
2 Mulier fortis oblectat virum suum et annos vitae illius in pace implebit.
3 Pars bona mulier bona; in parte timentium Deum dabitur viro pro factis bonis.
4 Divitis autem vel pauperis cor bonum; in omni tempore vultus illorum hilaris.
5 A tribus timuit cor meum, et de quarto facies mea metuit:
6 delaturam civitatis et collectionem populi,
7 calumniam mendacem, super mortem omnia gravia;
8 dolor cordis et luctus mulier zelotypa in mulierem;
9 et flagellum linguae omnibus communicans.
10 Sicut boum iugum, quod movetur, ita et mulier nequam; qui tenet illam, quasi qui apprehendat scorpionem.
11 Mulier ebriosa ira magna et contumelia, et turpitudo illius non tegetur.
12 Fornicatio mulieris in extollentia oculorum et in palpebris illius agnoscetur.
13 In filia pervicaci firma custodiam, ne, inventa occasione, utatur sibi.
14 Ab omni irreverentia oculorum eius cave et ne mireris, si te neglexerit.
15 Sicut viator sitiens ad fontem os aperiet et ab omni aqua proxima bibet et contra omnem palum sedebit et contra omnem sagittam aperiet pharetram, donec deficiat.
16 Gratia mulieris sedulae delectabit virum suum, et ossa illius impinguabit
17 disciplina illius. Datum Dei est
18 mulier sensata et tacita; non est commutatio eruditae animae. 19 Gratia super gratiam mulier sancta et pudorata; 20 omnis autem ponderatio non est digna continentis animae. 21 Sicut sol oriens mundo in altissimis Dei, sic mulieris bonae species in ornamentum domus eius.
22 Lucerna splendens super candelabrum sanctum, et species faciei super staturam stabilem; 23 columnae aureae super bases argenteas, et pedes speciosi super plantas stabiles mulieris. 24 Fundamenta aeterna supra petram solidam, et mandata Dei in corde mulieris sanctae. 25 In duobus contristatum est cor meum, et in tertio iracundia mihi advenit: 26 vir bellator deficiens per inopiam et vir sensatus contemptus 27 et qui transgreditur a iustitia ad peccatum; Deus parabit eum ad romphaeam.
28 Duae species difficiles et periculosae mihi apparuerunt: difficile eruitur negotians a neglegentia, et non iustificabitur caupo a peccatis.
27 1 Propter lucrum multi deliquerunt; et, qui quaerit locupletari, avertet oculum suum.
2 Sicut in medio compaginis lapidum palus figitur, sic et inter medium venditionis et emptionis constringitur peccatum.(3) 4 Si non in timore Domini tenueris te, instanter cito subvertetur domus tua.
5 Sicut in percussura cribri remanent quisquiliae, sic peripsemata hominis in cogitatu illius. 6 Vasa figuli probat fornax, et homines iustos tentatio tribulationis. 7 Sicut rusticationem ligni ostendit fructus illius, sic verbum ex cogitatu cordis hominis. 8 Ante sermonem non laudes virum: haec enim tentatio est hominum.
9 Si sequaris iustitiam, apprehendes illam et indues quasi poderem honoris et inhabitabis cum ea, et proteget te in sempiternum, et in die agnitionis invenies firmamentum. 10 Volatilia ad sibi similia conveniunt, et veritas ad eos, qui operantur illam, revertetur. 11 Leo venationi insidiatur semper, sic peccata operantibus iniquitates. 12 Loquela timorati semper in sapientia manet; stultus autem sicut luna mutatur. 13 In medio insensatorum serva tempus, in medio autem cogitantium assiduus esto. 14 Loquela stultorum odiosa, et risus illorum in deliciis peccati. 15 Loquacitas multum iurantis horripilationem capiti statuet, et rixa illorum obturatio aurium. 16 Effusio sanguinis rixa superborum, et maledictio illorum auditus gravis. 17 Qui denudat arcana, amici fidem perdit et non inveniet amicum ad animum suum: 18 dilige amicum et coniungere fide cum illo; 19 quod, si denudaveris absconsa illius, non persequeris post eum. 20 Sicut enim homo, qui extulit mortuum suum, sic et qui perdit amicitiam proximi sui; 21 et sicut qui dimittit avem de manu sua, sic dereliquisti proximum tuum et non eum capies. 22 Non illum sequaris, quoniam longe abest; effugit enim quasi caprea de laqueo, quoniam vulnerata est anima eius; 23 ultra eum non poteris colligare. Et maledicti est concordatio, 24 denudare autem amici mysteria amputatio spei est. 25 Annuens oculo fabricat iniqua; qui novit eum, recedet ab illo. 26 In conspectu oculorum tuorum condulcabit os suum et super sermones tuos admirabitur; novissime autem pervertet os suum et in verbis tuis dabit scandalum. 27 Multa odivi et non coaequavi ei, et Dominus odiet illum. 28 Qui in altum mittit lapidem, super caput eius cadet, et plaga dolosa dolosi dividet vulnera. 29 Qui foveam fodit, incidet in eam, et, qui statuit lapidem proximo, offendet in eo, et, qui laqueum alii ponit, capietur in illo. 30 Facienti nequissimum consilium, super ipsum devolvetur, et non agnoscet, unde adveniat illi. 31 Illusio et improperium superbo, et vindicta sicut leo insidiabitur illi. 32 Laqueo capientur, qui oblectantur casu iustorum, dolor autem consumet illos, antequam moriantur.
33 Ira et furor utraque exsecrabilia sunt, et vir peccator continens erit illorum.
28 1 Qui vindicari vult, a Domino inveniet vindictam, et peccata illius servans servabit.
2 Dimitte proximo tuo nocenti te, et tunc deprecanti tibi peccata tua solventur.
3 Homo homini reservat iram et a Deo quaerit medelam?
4 In hominem similem sibi non habet misericordiam et de peccatis suis deprecatur?
5 Ipse, cum caro sit, reservat iram et propitiationem petit a Deo? Quis exorabit pro delictis illius?
6 Memento novissimorum et desine inimicari,
7 tabitudinis et mortis et permane in mandatis eius.
8 Memorare mandatorum et non irascaris proximo.
9 Memorare testamentum Altissimi et ne respicias ignorantiam proximi.
10 Abstine te a lite et minues peccata:
11 homo enim iracundus incendit litem, et vir peccator turbabit amicos et in medio pacem habentium immittet inimicitiam.
12 Secundum enim ligna silvae sic ignis exardescit, et secundum virtutem hominis sic iracundia illius erit, et secundum substantiam suam exaltabit iram suam.
13 Certamen festinatum incendit ignem, et lis festinans effundit sanguinem, et lingua testificans adducit mortem.
14 Si sufflaveris in scintillam, quasi ignis exardebit; et, si exspueris super illam, exstinguetur: utraque ex ore tuo proficiscuntur.
15 Susurro et bilinguis maledictus: multos enim perdidit pacem habentes.
16 Lingua tertia multos commovit et dispersit illos de gente in gentem;
17 civitates muratas divitum destruxit et domos magnatorum evertit;
18 virtutes populorum concidit et gentes fortes dissolvit.
19 Lingua tertia mulieres viratas eiecit et privavit illas laboribus suis.
20 Qui respicit illam, non habebit requiem nec habebit amicum, in quo requiescat.
21 Flagelli plaga livorem facit, plaga autem linguae comminuet ossa;
22 multi ceciderunt in ore gladii, sed non sic quasi qui interierunt per linguam suam.
23 Beatus, qui tectus est ab ea, qui in iracundiam illius non transivit, et qui non attraxit iugum illius et in vinculis eius non est ligatus.
24 Iugum enim illius iugum ferreum est, et vinculum illius vinculum aereum est;
25 mors illius mors nequissima, et utilis potius infernus quam illa.
26 Non obtinebit imperium iustorum, et in flamma eius non comburentur; 27 qui relinquunt Deum, incident in illam, et exardebit in illis et non exstinguetur et immittetur in illos quasi leo et quasi pardus laedet illos. 28 Saepi aures tuas spinis, linguam nequam noli audire et ori tuo facito ostia et seras. 29 Aurum tuum et argentum tuum obsigna et verbis tuis facito stateram et frenos ori tuo rectos. 30 Et attende, ne forte labaris in lingua, ne cadas in conspectu inimicorum insidiantium tibi, et sit casus tuus insanabilis in mortem.
29 1 Qui facit misericordiam, feneratur proximo suo; et, qui confortat manu, mandata servat.
2 Fenerare proximo tuo in tempore necessitatis illius et iterum redde proximo in tempore suo.
3 Confirma verbum et fideliter age cum illo, et omni tempore invenies, quod tibi necessarium est.
4 Multi quasi inventionem aestimaverunt fenus et praestiterunt molestiam his, qui se adiuverunt.
5 Donec accipiat, osculatur manus dantis et de possessionibus proximi humiliat vocem suam;
6 et in tempore redditionis postulabit tempus, et reddet verba taedii et murmurationum et tempus causabitur.
7 Si autem potuerit reddere, adversabitur; solidi vix reddet dimidium et computabit illud quasi inventionem.
8 Sin autem, fraudabit illum pecunia sua et possidebit illum inimicum gratis.
9 Et convicia et maledicta reddet illi et pro honore et beneficio reddet illi contumeliam.
10 Multi non causa nequitiae non fenerati sunt, sed fraudari gratis timuerunt.
11 Verumtamen super humilem longanimis esto et pro eleemosyna non trahas illum.
12 Propter mandatum assume pauperem et propter inopiam eius ne dimittas eum vacuum.
13 Perde pecuniam propter fratrem et amicum tuum et non abscondas illam sub lapide in perditionem.
14 Pone thesaurum tuum in praeceptis Altissimi, et proderit tibi magis quam aurum.
15 Conclude eleemosynam in corde pauperis, et haec pro te exorabit ab omni malo.
16
17
18 Super scutum roboris et super lanceam ponderis adversus inimicum tuum pugnabit pro te.
19 Vir bonus fidem facit pro proximo suo; et, qui perdiderit confusionem, fugiet repromissorem.
20 Gratiam fideiussoris ne obliviscaris: dedit enim pro te animam suam. (21) 22 Bona repromissoris dissipabit peccator, et ingratus sensu derelinquet liberantem se. (23) 24 Repromissio multos perdidit recte agentes et commovit illos quasi fluctus maris; 25 viros potentes transmigrare fecit, et vagati sunt in gentibus alienis. 26 Peccator transgrediens mandata Domini incidet in repromissionem, et, qui conatur lucrum sectari, incidet in iudicium. 27 Sponde pro proximo secundum virtutem tuam, sed attende tibi, ne incidas. 28 Initium vitae hominis aqua et panis et vestimentum et domus protegens turpitudinem. 29 Melior est victus pauperis sub tegmine asserum quam epulae splendidae in peregre sine domicilio. 30 Super parvo et magno placeat tibi, et improperium peregrinationis non audies. 31 Vita nequam hospitandi de domo in domum, et ubi hospitabitur, non fiducialiter aget, nec aperiet os. 32 Hospitaberis et pasceris et potaberis sine gratia, et ad haec amara audiet: 33 " Transi, hospes, et orna mensam et, si quae in manu habes, ciba me! ". 34 " Exi a facie honoratioris! Necessitudine domus meae hospitio mihi factus est frater ". 35 Gravia haec homini habenti sensum: obiurgatio peregrinationis et improperium feneratoris.
30 1 De filiis. Qui diligit filium suum, assiduat illi flagella, ut laetetur in novissimo suo.
2 Qui docet filium suum, fructum habebit in illo et in medio domesticorum in illo gloriabitur.
3 Qui docet filium suum, in zelum mittet inimicum et in medio amicorum gloriabitur in illo.
4 Mortuus est pater eius et quasi non est mortuus: similem enim reliquit sibi post se.
5 In vita sua vidit et laetatus est in illo, in obitu suo non est contristatus. Nec confusus est coram inimicis:
6 reliquit enim defensorem domus contra inimicos et amicis reddentem gratiam.
7 Qui blanditur filio, colligabit vulnera eius, et super omnem vocem turbabuntur viscera sua.
8 Equus indomitus evadit durus, et filius remissus evadet praeceps.
9 Lacta filium, et paventem te faciet; lude cum eo, et contristabit te.
10 Non corrideas illi, ne doleas, et in novissimo obstupescent dentes tui.
11 Non des illi potestatem in iuventute et ne despicias errata illius.
12 Curva cervicem eius in iuventute et tunde latera eius, dum infans est, ne forte induret et non credat tibi, et erit tibi ab illo dolor animae.
13 Doce filium tuum et operare in illo, ne in turpitudinem illius offendas.
14 Melior est pauper sanus et fortis viribus quam dives imbecillis et flagellatus in carne sua.
15 Salus carnis melior est omni auro et argento, et spiritus validus quam census immensus.
16 Non est census super censum salutis corporis, et non est oblectatio super cordis gaudium.
17 Melior est mors quam vita amara, et requies aeterna quam languor perseverans.
18 Bona effusa in ore clauso quasi appositiones epularum circumpositae sepulcro.
19 Quid proderit libatio idolo? Nec enim manducabit nec odorabitur:
20 sic qui effugatur a Domino portans mercedes iniquitatis,
21 videns oculis et ingemiscens sicut spado complectens virginem et suspirans.
22 Tristitiam non des animae tuae et non affligas temetipsum in consilio tuo.
23 Iucunditas cordis haec est vita hominis et thesaurus sine defectione sanctitatis, et exsultatio viri est longaevitas.
24 Indulge animae tuae et consolare cor tuum et tristitiam longe repelle a te.
25 Multos enim occidit tristitia, et non est utilitas in illa; 26 zelus et iracundia minuunt dies, et ante tempus senectam adducet cogitatus. 27 Splendidum cor et bonum in epulis est; epulae enim illius diligenter fiunt.
31 1 Vigilia divitis tabefacit carnes, et cogitatus illius aufert somnum;
2 cogitatus victus avertit somnum, et infirmitas gravis a somno excitat.
3 Laboravit dives in congregatione substantiae et, si requiescit, replebitur deliciis suis;
4 laboravit pauper in penuria victus et, si requiescit, inops fit.
5 Qui aurum diligit, non iustificabitur, et, qui insequitur lucrum, in eo oberrabit.
6 Multi dati sunt in ruinam auri gratia, et facta est in facie ipsorum perditio illorum.
7 Lignum offensionis est aurum sacrificantium; vae illis, qui sectantur illud: et omnis imprudens capietur in illo.
8 Beatus dives, qui inventus est sine macula et qui post aurum non abiit nec speravit in pecunia et thesauris.
9 Quis est hic, et laudabimus eum? Fecit enim mirabilia in populo suo.
10 Quis probatus est in illo et perfectus est? Erit illi gloria aeterna. Quis potuit transgredi et non est transgressus, facere mala et non fecit?
11 Ideo stabilita sunt bona illius in Domino, et eleemosynas illius enarrabit omnis ecclesia sanctorum.
12 De continentia. Supra mensam magnam sedisti? Non aperias super illam faucem tuam prior.
13 Non dicas: "Multa sunt, quae super illam sunt!".
14 Memento quoniam malum est oculus nequam; oculum nequam odit Deus.
15 Nequius oculo quid creatum est? Ideo ab omni facie lacrimatur.
16 Quocumque aspexerit, ne extendas manum tuam prior et invidia contaminatus erubescas;
17 nec comprimaris cum eo in catino.
18 Intellege, quae sunt proximi tui, ex teipso et de omni verbo cogita;
19 utere quasi homo frugi his, quae tibi apponuntur, ne, cum manducas multum, odio habearis.
20 Cessa prior disciplinae causa et noli nimius esse, ne forte offendas.
21 Et, si in medio multorum sedisti, prior illis ne extendas manum tuam nec prior poscas bibere.
22 Quam sufficiens est homini erudito vinum exiguum! Et in dormiendo non laborabis ab illo et non senties dolorem.
23 Vigilia, cholera et tortura ventris viro infrunito;
24 somnus sanitatis in homine parco: dormiet usque mane, et anima illius cum ipso delectabitur.
25 Et, si coactus fueris in edendo multum, surge e medio, evome, et refrigerabit te, et non adduces corpori tuo infirmitatem.
26 Audi me, fili, et ne spernas me et in novissimo invenies verba mea.
27 In omnibus operibus tuis esto modestus, et omnis infirmitas non occurret tibi.
28 Splendidum in panibus benedicent labia multorum, et testimonium bonitatis illius fidele;
29 nequissimo in pane murmurabit civitas, et testimonium nequitiae illius verum est.
30 In vino noli provocare; multos enim exterminavit vinum.
31 Fornax probat aciem ferri in intinctione: sic vinum in lite corda superborum. 32 Quasi vita hominibus vinum, si bibas illud moderate. 33 Quae est vita ei, qui minuitur vino? 34 Quid defraudat vitam? Mors. 35 Vinum in iucunditatem creatum est et non in ebrietatem, ab initio. 36 Exsultatio animae et gaudium et voluptas cordis vinum moderate potatum in tempore; 37 sanitas est animae et corpori sobrius potus. 38 Vinum multum potatum irritationem et iram et ruinas multas facit. 39 Amaritudo animae vinum multum potatum in irritatione et ruina. 40 Ebrietas multiplicat animositatem imprudentis in offensionem, minorans virtutem et faciens vulnera. 41 In convivio vini non arguas proximum et non despicias eum in iucunditate illius; 42 verba improperii non dicas illi et non premas illum in repetendo.
32 1 Rectorem te posuerunt? Noli extolli: esto in illis quasi unus ex ipsis.
2 Curam illorum habe et sic conside et omni cura tua explicita recumbe,
3 ut laeteris propter illos et decentiae gratia accipias coronam et dignationem consequaris corrogationis.
4 Loquere, maior natu: decet enim te
5 primum verbum in diligenti scientia; et non impedias musicam.
6 Ubi convivium, non effundas sermonem et importune noli extolli in sapientia tua.
7 Gemmula carbunculi in ornamento auri, et concentus musicorum in convivio vini;
8 sicut in fabricatione aurea signum est smaragdi, sic numerus musicorum in iucundo et moderato vino.
9 Audi tacens, et pro reverentia accedet tibi bona gratia.
10 Adulescens, loquere in tua causa vix;
11 bis, si interrogatus fueris.
12 Recapitula sermonem, in paucis multa; esto quasi scius et simul tacens.
13 In medio magnatorum non praesumas et, ubi sunt senes, non multum loquaris.
14 Ante tonitruum praeibit coruscatio, et ante verecundum praeibit gratia.
15 Et hora surgendi non te trices; praecurre autem prior in domum tuam et illic avocare et illic lude
16 et age conceptiones tuas et noli peccare in verbo superbo.
17 Et super his omnibus benedicito Dominum, qui fecit te et inebriantem te ab omnibus bonis suis.
18 Qui timet Dominum, excipiet doctrinam; et, qui vigilaverint ad illum, invenient benedictionem.
19 Qui quaerit legem, replebitur ab ea; et, qui insidiose agit, scandalizabitur in ea.
20 Qui timent Dominum, invenient iudicium iustum et iustitias quasi lumen accendent.
21 Peccator homo vitabit correptionem et secundum voluntatem suam inveniet comparationem.
22 Vir consilii non despiciet intellegentiam; alienus et superbus non pertimescet timorem. (23) 24 Fili, sine consilio nihil facias et post factum non paenitebis. 25 In via ruinae non eas et non offendes bis in lapides; ne credas te viae inexploratae, ne ponas animae tuae scandalum. 26 Et a filiis tuis cave et a domesticis tuis attende. 27 In omni opere tuo confide animae tuae: haec est enim conservatio mandatorum. 28 Qui credit legi, attendit mandatis; et, qui confidit in Domino, non minorabitur.
33 1 Timenti Dominum non occurrent mala, sed in tentatione Deus illum iterum conservabit et liberabit a malis.
2 Sapiens non odit mandata et iustitias et non illidetur quasi in procella navis.
3 Homo sensatus credit verbo Dei, et lex illi fidelis sicut qui interrogationem manifestat.
4 Para verba et sic deprecatus exaudieris et conservabis disciplinam et tunc respondebis.
5 Praecordia fatui quasi rota carri, et quasi axis versatilis cogitatus illius.
6 Equus admissarius, sic et amicus subsannator: sub omni suprasedente hinnit.
7 Quare dies diem superat, si omnis lux anni a sole?
8 A Domini scientia separati sunt,
9 et immutavit tempora et dies festos ipsorum.
10 Ex ipsis exaltavit et magnificavit Deus et ex ipsis posuit in numerum dierum. Et omnes homines de solo, et ex terra creatus est Adam.
11 In multitudine disciplinae Dominus separavit eos et immutavit vias eorum:
12 ex ipsis benedixit et exaltavit et ex ipsis sanctificavit et ad se applicavit; ex ipsis maledixit et humiliavit et convertit illos a statione ipsorum.
13 Quasi lutum figuli in manu ipsius plasmare illud et disponere
14 secundum beneplacitum eius, sic homo in manu illius, qui se fecit et reddet illi secundum iudicium suum.
15 Contra malum bonum est, et contra mortem vita; sic et contra virum iustum peccator. Et sic intuere in omnia opera Altissimi, duo et duo, et unum contra unum.
16 Et ego novissimus evigilavi et, quasi qui colligit acinos post vindemiatores,
17 in benedictione Dei et ipse praecessi et, quasi qui vindemiat, replevi torcular.
18 Respicite quoniam non mihi soli laboravi sed omnibus exquirentibus disciplinam.
19 Audite me, magnates populi; et rectores ecclesiae, auribus percipite.
20 Filio et mulieri, fratri et amico non des potestatem super te in vita tua; et non dederis alii possessionem tuam, ne forte paeniteat te et depreceris pro illis.
21 Dum adhuc superes et aspiras, non commutes teipsum cum omni carne.
22 Melius est enim, ut filii tui te rogent, quam te respicere in manus filiorum tuorum.
23 In omnibus operibus tuis praecellens esto,
24 ne dederis maculam in gloria tua. In die consummationis dierum vitae tuae et in tempore exitus tui distribue hereditatem tuam.
25 Cibaria et virga et onus asino, panis et disciplina et opus servo.
26 Operare per servum et invenies requiem; laxa manus illi, et quaeret libertatem.
27 Iugum et lorum curvant collum, et servum inclinant operationes assiduae.
28 Servo malevolo tortura et compedes, mitte illum in operationem, ne vacet:
29 multam enim malitiam docuit otiositas.
30 In opera constitue eum, sic enim condecet illum; quod si non obaudierit, curva illum compedibus, sed non immoderate in omnem carnem; verum sine iudicio nihil facias grave.
31 Si est tibi servus unicus, sit tibi quasi anima tua, quoniam sicut te indigebis illo. Si est tibi servus unicus, quasi fratrem sic eum tracta, ne in sanguinem animae tuae irascaris.
32 Si laeseris eum iniuste, in fugam convertetur;
33 et, si surgens discesserit, in qua via quaeras illum, nescis.
34 1 Vana spes et mendax viro insensato, et somnia extollunt imprudentes.
2 Quasi qui apprehendit umbram et persequitur ventum, sic et qui attendit ad visa noctis.
3 Hoc secundum hoc visio somniorum, ante faciem hominis similitudo faciei.
4 Ab immundo quid mundabitur? Et a mendace quid verum dicetur?
5 Divinationes et auguria et somnia vanitas est,
6 et, sicut parturientis, cor phantasias patitur. Nisi ab Altissimo fuerit emissa visitatio, ne dederis in illis cor tuum.
7 Multos enim errare fecerunt somnia, et exciderunt sperantes in illis.
8 Sine mendacio consummabitur verbum legis, et sapientia in ore fideli consummatio.
9 Vir, qui peregrinatus est, multa didicit, et, qui multa expertus est, enarrabit scienter.
10 Qui non est expertus, pauca recognoscit, qui autem peregrinatus est, multiplicat astutiam. (11) 12 Multa vidi errando et plurima verba intellexi; 13 aliquoties usque ad mortem periclitatus sum et horum causa liberatus sum. 14 Spiritus timentium Dominum vivet, et in respectu illius benedicetur. 15 Spes enim illorum in salvantem illos, et oculi Dei in diligentes se. 16 Qui timet Dominum, nihil trepidabit et non pavebit, quoniam ipse est spes eius. 17 Timentis Dominum beata est anima eius. 18 Ad quem respicit? Et quis est fortitudo eius? 19 Oculi Domini super timentes eum: protector potentiae, firmamentum virtutis, tegimen ardoris et umbraculum meridiani, 20 custodia offensionis et adiutorium casus, exaltans animam et illuminans oculos, dans sanitatem vitae et benedictionem. 21 Dominus solus sustinentibus se in via veritatis et iustitiae. 22 Immolantis ex iniquo, oblatio maculata, et non sunt beneplacitae hostiae iniustorum. 23 Dona iniquorum non probat Altissimus nec respicit in oblationes iniquorum nec in multitudine sacrificiorum eorum propitiabitur peccatis. 24 Qui offert sacrificium ex substantia pauperum, quasi qui victimat filium in conspectu patris sui. 25 Panis egentium vita pauperum est; qui defraudat illum, homo sanguinis est. 26 Qui aufert in sudore panem, quasi qui occidit proximum suum; 27 et effundit sanguinem, qui fraudem facit mercennario. 28 Unus aedificans et unus destruens; quid prodest illis nisi labor? 29 Unus orans et unus maledicens; cuius vocem exaudiet Deus? 30 Qui baptizatur a mortuo et iterum tangit eum: quid proficit lavatio illius? 31 Sic homo, qui ieiunat pro peccatis suis, et iterum vadens et eadem faciens. Orationem illius quis exaudiet? Aut quid proficit humiliando se?
35 1 Qui conservat legem, multiplicat oblationes:
2 sacrificium salutare est attendere mandatis.
3
4 Qui retribuit gratiam, offert similaginem, et, qui facit eleemosynam, offert sacrificium laudis.
5 Beneplacitum est Domino recedere ab iniquitate, et deprecatio pro peccatis recedere ab iniustitia.
6 Non apparebis ante conspectum Domini vacuus:
7 haec enim omnia propter mandatum Dei fiunt.
8 Oblatio iusti impinguat altare, et odor suavitatis illius est in conspectu Altissimi;
9 sacrificium iusti acceptum est, et memoriam eius non obliviscetur Dominus.
10 Bono oculo gloriam redde Deo et non minuas primitias manuum tuarum;
11 in omni dato hilarem fac vultum tuum et in exsultatione sanctifica decimas tuas;
12 da Altissimo secundum datum eius et in bono oculo ad inventionem facito manuum tuarum,
13 quoniam Dominus retribuens est et septies tantum reddet tibi.
14 Noli offerre munera prava, non enim suscipiet illa;
15 et noli confidere in sacrificio iniusto, quoniam Dominus iudex est, et non est apud illum gloria personae.
16 Non accipiet personam in pauperem et deprecationem laesi exaudiet.
17 Non despiciet preces pupilli nec viduam, si effundat loquelam gemitus.
18 Nonne lacrimae viduae ad maxillam descendunt, et exclamatio eius super deducentem eas?
19 A maxilla enim ascendunt usque ad caelum, et Dominus exauditor non delectabitur in illis.
20 Qui adorat Deum, in beneplacito suscipietur, et deprecatio illius usque ad nubes propinquabit.
21 Oratio humilis nubes penetrabit et, donec propinquet, non consolabitur; et non discedet, donec Altissimus aspiciat, et iudex iustus faciat iudicium.
22 Et Dominus non tardabit, et Fortissimus non habebit in illis patientiam, donec contribulet dorsum crudelium
23 et gentibus reddet vindictam, donec tollat multitudinem superborum et sceptra iniquorum contribulet,
24 donec reddat hominibus secundum actus suos et opera Adae secundum praesumptionem illius, 25 donec iudicet iudicium plebis suae et oblectabit istos misericordia sua. 26 Speciosa misericordia in tempore tribulationis, quasi nubes pluviae in tempore siccitatis.
Jesus Sirach (NV) 24